knipsels

Mocht ik de laatste jaren afgegaan zijn op de komst van de zwaluwen als signaal dat de lente er was, ik stond nog te wachten in mijn deurgat. De tijd dat deze F 16’s onder de vogels zowat het zomerse luchtruim domineerden, ligt al een tijdje achter ons. Deze ongrijpbare kwetterende stippen die, net als bliksemschichten, onvoorspelbare parcours maken, mijden onze verstedelijkte habitat meer en meer. De herfst nadert en de elektriciteitsdraden in mijn straat, vroeger ingenomen door samenklittende zwaluwen die hun zuidelijke reisroute zaten te bespreken, blijven onbezet. Een nieuwe generatie medemensen zal dit plaatje nooit missen en de ouderen, die zijn morgen ook vertrokken naar het eeuwige zuiden!

Het zal niet lang meer duren voor de grutto Limosa limosa in Nederland een zeldzame broedvogel is. ‘We weten dat het niet goed gaat met de grutto in Nederland, maar de omvang van het probleem wordt nog verhuld door de lange levensduur van de volwassen vogels. Doordat er echter nauwelijks jonge vogels bijkomen, vergrijst de populatie en neemt uiteindelijk af. Als we deze weidevogel hier willen behouden, moet er echt iets gebeuren.’ Dat stelt Julia Schröder naar aanleiding van haar onderzoek bij de grutto. Schröder promoveerde 11 januari 2010 aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Het is dramatisch gesteld met de biodiversiteit in Vlaanderen. Zo geraken soorten meer en meer opgesloten in natuurgebieden en in verstedelijkt gebied en landbouwgebied valt vooral de leegte op.

Afgelopen woensdag (3 november 2010) was er een rondetafelgesprek over gif - of gewasbescherming zoals de sector het zelf graag noemt - in de Tweede Kamer. Dr. Henk Tennekes, die onderzoek doet naar de relatie tussen neonicotinoiden – een heel giftige insecticide - en bijensterfte, was daar ook aanwezig als deskundige. Dr. Tennekes is lang bezig geweest met onderzoek naar kanker. Hij vertelde mij dat hij betrokken raakte bij het onderzoek naar bijensterfte, toen hij ontdekte dat insecticiden zoals imidacloprid op een vergelijkbare manier werken als kankerverwekkende stoffen. Toen hij zich realiseerde wat dit betekent voor het milieu en de biodiversiteit, heeft hij besloten hier werk van te maken. Om zijn zorgen over de effecten van neonicotinoiden met een wijder publiek te delen, heeft Dr. Tennekes ook een boek geschreven over dit onderwerp: The systemic insecticides: a disaster in the making. Voorafgaand aan het rondetafelgesprek bood Henk mij zijn nieuwe boek aan. Hij wilde mij daarmee bedanken voor het feit dat ik al in 2007 Kamervragen heb gesteld over dit onderwerp.

Het gaat niet goed met de weidevogels. In tien jaar tijd nam het aantal grutto’s Limosa limosa in ons land met 50 procent af. Schokkende cijfers, zeker als je je bedenkt dat bijna alle grutto’s in Europa ons landje uitzoeken om te broeden. Met de kemphaan Philomachus pugnax gaat het nóg slechter, daarvan leven nog maar 100 paartjes in ons land. 19 van de 30 weidevogelsoorten staan op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels.

Een zeer kleine hoeveelheid van de insecticiden imidacloprid en thiacloprid is al schadelijk voor bijen. Dat concludeert toxicoloog Henk Tennekes in een artikel op de website van het tijdschrift Toxicology. "Het blijkt in de praktijk dat imidacloprid en thiacloprid maar langzaam afbreken. Daardoor blijven deze stoffen langer schadelijk voor bijen. Bovendien is dan een minimale hoeveelheid al schadelijk, omdat de bijen er langer aan worden blootgesteld." Bijgevoegd een kaart van Nederland met de landbouwgebieden waar het gebruik van imidacloprid is toegestaan.