knipsels

De toxicologie van isocyanaten - de giframp van Bhopal (3 december 1984)

De bestrijdingsmiddelenfabriek van het Amerikaanse bedrijf Union Carbide was in 1969 in de stad Bhopal gebouwd en was zo'n tien jaar later uitgebreid voor de productie van het insecticide carbaryl. Methyl-isocyanaat (MIC) is een halffabricaat voor de productie van carbaryl. In de nacht van 3 december kwam door onbekende omstandigheden water in de opslagtanks met MIC terecht. Hierdoor ontstond een chemische reactie waarbij de druk enorm opliep. De veiligheidskleppen van de opslagtanks gingen normaal open, waardoor een grote hoeveelheid zeer giftig gas vrijkwam. Normaliter zou dat zijn opgevangen door zogenaamde gaswassers, een filter waarbij door middel van een vloeistof giftige stoffen uit (industriële) lucht- of afgasstroom wordt geneutraliseerd, maar vanwege reparaties waren deze niet in werking. Het bleek slechts één van de veiligheidsprocedures die niet waren gevolgd. Zo ontbraken afsluitplaten, waardoor er water in de opslagtanks terechtkwam, werkte de koelinstallatie niet en ontbrak eveneens de fakkelinstallatie waarmee het vrijkomende gas verbrand had kunnen worden. Kort na middernacht constateerde een medewerker een plotselinge stijging van de temperatuur en druk in één van de opslagtanks. De man dacht echter dat de wrakke apparatuur weer eens nukken had en ging eerst een kopje thee drinken. Zo'n twee uur later gingen de interne alarmen af.

Argentijns stadje verzet zich fors tegen komst van Monsanto

Monsanto, een van de belangrijkste producenten van genetisch gemodificeerde zaden (ggo-zaden) ter wereld, bouwt een fabriek in Malvinas Argentinas, een stadje van 15.000 inwoners in de provincie Córdoba. Het moet een van de grootste Monsanto-fabrieken voor maïszaaigoed worden. De fabriek zou in maart volgend jaar operationeel moeten worden maar de werken werden in oktober stilgelegd. De inwoners van het stadje protesteren fel tegen de komst van Monsanto, sinds 18 september houden ze de bouwplaats bezet door middel van vijf kampen. Bij het gerecht dienden ze verschillende klachten in. Vorige donderdag probeerde de constructeur de blokkade te breken en meerdere vrachtwagens naar binnen te loodsen. Daarbij vielen meer dan twintig gewonden. Zaterdag kwamen er militairen aan te pas om de vrachtwagens opnieuw naar buiten te krijgen.

We zouden moeten uitgroeien tot een wereldleider in duurzame alternatieven voor schadelijke pesticiden

De Europese Unie is op 1 december 2013 moedig begonnen met een verbod van twee jaar op bepaalde toepassingen van drie neonicotinoide pesticiden die schadelijk voor honingbijen en andere bestuivers zijn. Het Europese verbod gaat over neuroactieve insecticiden die in hun werking vergelijkbaar zijn met nicotine. De bekende gevolgen voor bijen variëren van negatieve beinvloeding van foerageergedrag en navigatie (die hun vermogen om gewassen te bestuiven vermindert) tot de dood. Bestuivers zijn essentieel voor onze voedselvoorziening en landbouweconomie. Ze zorgen voor meer dan een derde van het voedsel dat we eten, verbeteren de productie van 75 procent van alle soorten gewassen, en zijn essentieel voor talrijke gewassen, zoals amandelen, avocado's, appels en kersen. Maar we moeten veel meer doen, en uitgroeien tot een wereldleider in duurzame alternatieven voor schadelijke pesticiden.

Kamervragen aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de gevolgen van het bestrijdingsmiddel metam-natrium op de volksgezondheid, het milieu en de natuur

Een Kamermeerderheid wil een tijdelijk verbod van het gebruik van landbouwgif in de lelieteelt. Dat bleek gisteren nadat meerdere partijen in de Kamer vragen over de kwestie stelden aan staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma. LTO Noord vindt een verbod veel te voorbarig. Volgens de boerenorganisatie zijn er genoeg regels die risico's uitsluiten en wordt er op dit moment te emotioneel gereageerd op de kwestie. Vragen van de leden Ouwehand (Partij voor de Dieren), Jacobi (PvdA), Van Gerven (SP), Graus (PVV), Schouw (D66), Klaver (GL) en Klein (50Plus) aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de gevolgen van het bestrijdingsmiddel metam-natrium op de volksgezondheid, het milieu en de natuur.

CLM analyseert de effecten van het moratorium op een aantal toepassingen van clothianidine, thiamethoxam en imidacloprid

De drie neonicotinoïden worden toegepast in verschillende hoeveelheden en in diverse gewassen. Imidacloprid heeft de meest brede toepassing in een 90-tal gewasgroepen variërend van suikerbieten, bloembollen tot sierteelt onder glas, met toelatingen als zaadbehandeling, grondbehandeling, gewasbehandeling en/of druppelbehandeling. Thiamethoxam heeft een brede toepassing in een 30-tal gewasgroepen variërend van snijmaïs tot laan en parkbomen als zaadbehandeling, grondbehandeling en gewasbehandeling. Clothianidine heeft de minst brede toepassing, als zaadbehandeling in maïs, geimporteerd koolzaad en suikerbieten. Het (tijdelijke verbod) vanuit de EU betreft – voor de Nederlandse situatie - alleen zaadbehandeling in maïs en koolzaad en deels gewasbehandeling in fruitteelt, bollenteelt en boomteelt.

De GGD in Noord-Nederland maakt zich zorgen over het gebruik van landbouwgif en wil dat er een groot onderzoek komt

Mensen die bloot worden gesteld aan landbouwgif kunnen last krijgen van ernstige ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag. Het gaat om Metam Natrium. Dat is een giftig grondontsmettingsmiddel, waarmee lelievelden worden bewerkt voordat er bollen worden geplant. Volgens milieuarts Frans Duijm van de GGD komen er niet heel veel klachten binnen, maar wil de GGD wel weten wat de precieze gevolgen voor de gezondheid zijn van de middelen. Op 21 november 2013 was er een uitzending van het onderzoeksprogramma Zembla van de Vara over landbouwgif. Daarin wordt ook een incident uit 2011 uit Veeningen genoemd waarbij iemand ziek is geworden. Tweede Kamerlid Esther Ouwehand (PvdD) heeft staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw hierover naar het vragenuurtje van de Kamer op 26 november geroepen. Ouwehand vond dat Dijksma het middel onmiddellijk zou moeten verbieden. De staatssecretaris zei dat de Gezondheidsraad begin 2014 komt met de resultaten van een onderzoek naar het bestrijdingsmiddel. Op grond daarvan wilde Dijksma eventueel maatregelen nemen, want "het moet wel zorgvuldig gebeuren". In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat de GGD zich terecht zorgen maakt over het landbouwgif metam-natrium omdat een mogelijk verband met ademhalingsproblemen al in 1994 in de wetenschappelijke literatuur werd beschreven en passen bij de symptomen die bij omwonenden van percelen waar het middel toegepast is werden vastgesteld (ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag). Het middel is sinds 2010 door de Europese Unie verboden, maar mag in Nederland nog tot 31 december 2014 worden gebruikt. Het is onbegrijpelijk dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) het besluit van de EU niet integraal heeft overgenomen, aldus Tennekes.

Er werd ons een groene en duurzame hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid beloofd en dit is wat we kregen

In ruil voor de miljarden euro's aan jaarlijks betaalde belastingen werd de Europeanen een groene en duurzame hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) beloofd. Maar nu de besluiten zijn genomen is het zeer onwaarschijnlijk dat een groenere en duurzame landbouw vorm aan zal nemen. Vrijstelling van groene maatregelen is eerder regel dan uitzondering geworden. Erger nog, in sommige landen is deze zogenaamde "groene" hervorming eerder een stap achteruit door onevenredige bezuinigingen op het groene Fonds voor plattelandsontwikkeling en een reductie van de milieu-eisen.

Hervorming landbouwbeleid biedt geen antwoord op uitdagingen van de toekomst

Vandaag bekrachtigde het Europees Parlement het akkoord over de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. Judith Merkies reageert namens de PvdA in het Europees Parlement: "Deze hervormingen bieden oplossingen van gisteren, en zijn onvoldoende om de uitdagingen van de toekomst aan te pakken. Voor mij was alleen een soberder, moderner en groener landbouwbeleid aanvaardbaar geweest". Landbouwbeleid is al jaren de grote slokop van de Europese begroting. Maar liefst 41% van de EU-gelden gaan naar landbouw, waarvan het grootste deel naar achterhaalde maatregelen en mechanismen. De nu aangenomen hervormingen bieden slechts een kleine verbetering. Merkies: "Hoewel sommige financieringsmechanismen worden afgebouwd, blijft het zwaartepunt van het beleid liggen bij de platte steun per product en per hectare. Wel heb ik mijn steun gegeven aan de voorstellen voor plattelandsontwikkeling, die bijdragen aan de verduurzaming van Europese landbouw".

Beantwoording vragen van de Tweede Kamer over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw

Met belangstelling heb ik kennis genomen van de vragen die leden van uw Kamer hebben gesteld naar aanleiding van de brief van 3 september 2013, over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw (Kamerstuk 27 858, nr. 215). Hieronder treft u mijn reactie aan. De vragen en reacties zijn per fractie gegroepeerd.

Een biologisch middel op basis van nematoden bestrijdt de maïswortelboorder effectiever dan de neonicotinoiden

De verhitte discussie over bijensterfte als gevolg van zaadbehandeling met neonicotinoiden heeft geleid tot een verbod op deze stoffen in de maisteelt. Veel boeren raakten in de war en geloofden dat er geen alternatief is voor de in diskrediet gebrachte neonicotinoiden. Nu bevestigt een recente studie van de Oostenrijkse toelatingsautoriteit AGES dat het biologische bestrijdingsmiddel dianem - op basis van nematoden (rondwormen) - de gevaarlijke maïswortelboorder (Diabrotica virgifera) nog efficiënter kan bestrijden dan neonicotinoïden . De wetenschappelijke veldproef van AGES in Deutsch Jahrndorf (in het Burgenland) toonde aan dat alle concentraties van het middel een significant effect hebben op de larven van de maïswortelboorder. In de AGES studie kon met dianem de populatie van de maïswortelboorder tot onder 8 kevers per plant worden terug gebracht. Ter vergelijking: de behandeling met neonicotinoiden leidde tot gemiddeld 12,2 kevers per plant, terwijl in het onbehandelde controle gebied meer dan 21 kevers per plant werden geteld.