knipsels

Op verzoek van Natuur & Milieu heeft het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM) een analyse gemaakt van vertrouwelijke studies over risico’s van het bestrijdingsmiddel imidacloprid op bijen via een tweetal bezoeken in de ‘reading room’ van Bayer (bijlage). De ongepubliceerde studies geven onvoldoende informatie over lange termijn (sub)lethale effecten, combinatietoxicologie of synergie tussen factoren als imidacloprid blootstelling en de invloed van ziekten en schaarste aan dracht. Sublethale effecten die in de studies worden genoemd, worden door Ctgb (College toelating gewasbeschermingsmiddelen en biociden) terzijde geschoven. In de vertrouwelijke studies wordt gewerkt met een beperkt aantal gewassen en doseringen, waarbij wordt geëxtrapoleerd naar andere gewassen waarvoor geen residumetingen in pollen en nectar beschikbaar zijn. Het Ctgb beoordeelt de risico's voor bijen bij Good Agricultural Practice (GAP) en het strikt opvolgen van de etikettekst. Dit strookt helaas niet met de gangbare praktijk, waardoor de emissie, blootstelling en risico's in de praktijk groter zijn. Het Ctgb bouwt weinig tot geen veiligheidsmarges in bij de beoordeling van de gegevens. Ze gaat zelden uit van worst-case scenario's en staat veel extrapolatie van gegevens toe. Ook gaat ze geregeld uit van modellen voor afbraak en verspreiding i.p.v. directe metingen. Omdat de basis voor de risico-beoordeling dun is, valt niet vast te stellen of en in welke mate bijen een risico lopen door het gebruik van imidacloprid. Er zijn zoveel onzekerheden gestapeld, dat risico’s voor de bijgezondheid niet zijn uit te sluiten. Dit komt overeen met conclusies van de EFSA. De reactie van het Ctgb op de aanbevelingen van CLM is bijgevoegd.

De Europese Commissie (EC) neemt binnen drie weken een definitief besluit over het moratorium voor neonicotinoïden. EZ-staatssecretaris Sharon Dijksma schrijft vandaag in een brief aan de Tweede Kamer dat een Comité van Beroep zich gaat buigen over het vraagstuk. Het besluit van het Comité van Beroep is bindend. Het definitieve voorstel dat voorligt bij dit comité bevat enkele aanpassingen. Zo zijn er uitzonderingen voor toepassingen onder glas en toepassingen in wintergraan. Eurocommissaris Tonio Borg wil volgens Dijksma vasthouden aan de inwerkingtreding van een eventueel moratorium per 1 juli.

Geachte heer, mevrouw, U heeft mij onlangs een bericht gestuurd, waarin u uw zorg uit over de relatie tussen neonicotinoiden en bijensterfte. Ik stel het op prijs dat u de moeite heeft genomen om mij te schrijven. Ik deel uw zorg over de bijensterfte en informeer u graag over mijn mening over dit onderwerp en over de inzet die ik pleeg (bijlage). In een reactie op de brief van staatssecretaris Dijksma schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat Dijksma behendig laveert tussen de LTO visie (die een beperkte inperking van de toepassingen van een aantal neonicotinoiden in een Europees verband nastreeft) en die van haar eigen partij, de PvdA (die de motie Ouwehand steunde en zich daarmee uitsprak voor een Europees moratorium op alle toepassingen van alle neonicotinoiden). Daarbij verliest ze haar eigenlijke taak, namelijk in te grijpen om grote milieuschade te voorkomen, uit het oog, aldus Tennekes.

Acht nationale non-profit organisaties in de VS, die zich bezighouden met het milieu, de voedselveiligheid, de gezondheid van kinderen, vogelbescherming, en bestrijdingsmiddelenbeheer, hebben in twee brieven van 12 februari 2013 een beroep gedaan op de Environmental Protection Agency om de toelatingsprocedure te stoppen voor een nieuw insecticide, Sulfoxaflor, dat zou worden toegepast op verschillende groenten, fruit, sojabonen, tarwe en in het groenbeheer. "De combinatie van oplosbaarheid in water, persistentie, en toxiciteit (met name voor bijen en bestuivers) is bijzonder verontrustend, omdat bij verbindingen met dezelfde eigenschappen bijwerkingen zijn waargenomen op niet-doelsoorten," aldus de brief van het Centre for Food Safety, Pesticide Action Network, American Bird Conservancy en Friends of the Earth. De twee brieven werden verstuurd naar de EPA als een reactie op het voorstel van het agentschap van 14 januari over te gaan tot "voorwaardelijke registratie" van het nieuwe insecticide. Sulfoxaflor wordt gekenmerkt door persistentie in het milieu (meer dan een jaar in sommige omstandigheden) en door een hoog risico van verontreiniging van oppervlakte-en grondwater. De genoemde organisaties maken zich zorgen over toxiciteit van Sulfoxaflor voor honingbijen, zoutwater ongewervelden, vogels en andere organismen.

In 2012 werden 170,3 miljoen hectares gmo-gewassen verbouwd. Een toename met 6 procent oftewel 10,3 miljoen hectare ten opzichte van 2011. In totaal teelden 17,3 miljoen boeren gmo-gewassen. Ten opzichte van 1996 is de oppervlakte met 100 vermenigvuldigd. Dat blijkt uit het jaarverslag van ISAAA (International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications). De gewassen werden in 28 landen geteeld. De Verenigde Staten blijven met 69,5 miljoen hectare gmo-gewassen de belangrijkste telers. Daarna volgen Brazilië met 36,6 miljoen ha, Argentinië (23,9 miljoen ha), Canada (11,6 miljoen ha) en India (10,8 miljoen ha). In Sudan en in Cuba werden afgelopen jaar voor het eerst ggo-gewassen toegelaten, terwijl Duitsland, Zweden en Polen er juist mee stopten. In Europa werd in 2012 in vijf landen (Spanje, Portugal, Tsjechië, Slowakije en Roemenië) BT maïs geteeld op een oppervlakte van 129.071 hectare, het overgrote deel daarvan in Spanje.