Het zwaartepunt van de verspreiding van de bontbekplevier Charadrius hiaticula als broedvogel ligt in het Waddengebied en het Deltagebied. In het Waddengebied zijn de grootste aantallen te vinden langs de Friese Noordkust, rond de Eems-Dollard en op Texel. In het Deltagebied vormen Oosterschelde, Grevelingenmeer en Westerschelde de belangrijkste broedgebieden. Verder komt de soort spaarzaam voor in het IJsselmeergebied (Ketelmeer, Vooroever bij Onderdijk). Met hun korte snavel zoeken ze hun voedsel (wormen, insecten, weekdieren en kreeftachtigen) in de slikkige bovenlaag van hun leefgebied. Vanaf de jaren 1970 is de landelijke broedpopulatie van de bontbekplevier afgenomen en er zijn sterke aanwijzingen dat arthropoden in de belangrijkste broedbiotopen worden bedreigd door oppervlaktewater verontreiniging met bestrijdingsmiddelen, die in de aardappelteelt worden ingezet. Het broedbestand van de bontbekplevier nam in de periode 1990-2000 ook af in Duitsland, Polen, Finland en de Baltische Staten (gegevens Birdlife International, zie bijlage). De soort staat op de rode lijst van Duitsland als met uitsterven bedreigd.
In de periode 1973-1977 zijn 450-600 broedparen geteld, 400-650 paren in 1979-1985, 350-500 paren in 1989-1991 en 330-390 paren in 1993-1997. De aantallen in de Waddenzee halveerden in de afgelopen tien jaar. Langs de Groninger Waddenkust werd in 2009 geen enkel zeker territorium van de Bontbekplevier meer vastgesteld. De bontbekplevier staat als kwetsbaar op de Nederlandse rode lijst en als zeldzaam op de Vlaamse rode lijst. Direct na de afsluiting door de aanleg van de Brouwersdam in 1971 vestigde de bontbekplevier zich in de Grevelingen waarna een sterke groei optrad tot circa 100 paren in de periode 1979-85. Belangrijkste broedplaatsen waren de Slikken van Flakkee, Veermansplaten en Hompelvoet. Sedertdien is het aantal paren gestaag teruggelopen tot een niveau van rond de 20 paren in de periode 1993-2003. In de periode 1999-2003 werden ook het Haringvliet jaarlijks 6-11 paren bontbekplevieren vastgesteld.
In het Deltagebied zijn in 2006/2007 extreme normoverschrijdingen van imidacloprid in het oppervlakte water gemeten, die zonder enige twijfel een dodelijke bedreiging voor arthropoden vormen. Langs de vastewalkust van de Waddenzee zijn sinds 2004 eveneens normoverschrijdingen van imidacloprid in het oppervlaktewater vastgesteld. Aan de Friese kust werden door Wetterskip Fryslan in 2008-2015 regelmatig normoverschrijdingen van imidacloprid vastgesteld.
Imidacloprid in het oppervlaktewater van het Deltagebied (MTR norm: 13 nanogram/L)
MIDDELHARNIS (17-7-2007): 115x boven de norm;
OUDE TONGE (24-5-2007): 67x boven de norm;
ACHTHUIZEN (24-5-2007): 45x boven de norm.
GOUDSWAARD (18-7-2007): 231x boven norm;
NIEUW-BEIJERLAND (18-7-2007): 285x boven de norm;
MIJNSHEERENLAND (10-5-2007): 285x boven de norm;
PUTTERSHOEK (18-7-2007): 269x boven de norm;
ZUID-BEIJERLAND (18-7-2007): 154x boven de norm;
NUMANSDORP (15-5-2006): 420x boven de norm;
HEINENOORD (18-7-2007): 23x boven de norm;
KLAASWAAL (18-7-2007): 21x boven de norm;
STRIJENSAS (14-5-2007): 18x boven de norm:
OOSTVOORNE (14-5-2007): 24x boven de norm;
ROCKANJE (12-7-2006): 75x boven de norm;
SPIJKENISSE (29-5-2007): 40x boven de norm;
OUDENHOORN (15-5-2006): 72x boven de norm
Sinds 2004 zijn langs de Fries-Groningse Noordkust (bij Wijnaldum/Pietersbierum, Sint Jacobiparochie, Uithuizen/Usquert/Warffum, Engwierum, Metslawier/Anjum, Oudeschip, Delfzijl) eveneens normoverschrijdingen van imidacloprid in het oppervlaktewater vastgesteld, die een dodelijke bedreiging voor arthropoden (en daarmee voor de voedselbron van de bontbekplevier) vormen.
Uit recente gegevens van 11 noordoostelijke waterschappen valt af te leiden dat bestrijdingsmiddelen in de aardappelteelt ernstige milieuverontreiniging veroorzaken, die een dodelijke bedreiging voor niet-doelwit arthropoden in de broedgebieden van de bontbekplevier vormt:
- Dimethoaat wordt in Noord-Friesland vooral in het zomerhalfjaar normoverschrijdend in het oppervlaktewater aangetroffen. Gevaarlijk voor bijen, hommels en niet-doelwit arthropoden;
- Axystrobin wordt op alle meetpunten in Noord-Frysland en Noord-Groningen in normoverschrijdende concentraties
aangetroffen. Behalve in het zomerhalfjaar wordt azoxystrobin ook in het najaar in oppervlaktewater aangetroffen. In de afgelopen jaren is onderzoek naar het voorkomen van axystrobin toegenomen. Op circa 40% tot 50% van de meetpunten is de stof aantoonbaar aanwezig. Dat axystrobin vanaf 2007 vaker wordt aangetoond komt ondermeer door de verbeterde (lagere) detectiegrenzen. Volgens de bestrijdingsmiddelenatlas zijn normoverschrijdingen van Axystrobin in 2009 ook gemeten in de Hoeksche Waard. Toxisch voor waterorganismen, in het bijzonder ongewervelde zeedieren;
- Linuron wordt in Noord-Friesland hoofdzakelijk in het zomerhalfjaar in oppervlaktewater aangetroffen. Echter ook in het vroege voorjaar (medio maart) en najaar (t/m december) is linuron aangetoond. Linuron is de afgelopen jaren op een toenemend aantal meetpunten in oppervlaktewater aangetroffen, vooral in 2009 is een stijging te zien. Volgens de bestrijdingsmiddelenatlas zijn normoverschrijdingen van Linuron in 2007 ook gemeten in de Hoeksche Waard. Zeer toxisch voor waterorganismen;
- Metribuzin wordt vooral in Noord-Friesland gedurende het teeltseizoen in toenemende mate normoverschrijdend in het oppervlaktewater aangetroffen. Volgens de bestrijdingsmiddelenatlas zijn normoverschrijdingen van metribuzin sinds 2001 ook gemeten in de Hoeksche Waard en op Goeree-Overflakkee;
De metingen zijn afkomstig van de verschillende waterschappen en waterbeheerders: Bestrijdingsmiddelenatlas http://www.bestrijdingsmiddelenatlas.nl/
Bronnen:
http://www.aviflevoland.nl/html/Bontbekplevier.html
http://www.soortenbank.nl/soorten.php?soortengroep=vogels&record=Charad…
http://www.sovon.nl/soorten.asp?euring=4700&lang=nl
http://www.vogelbescherming.nl/vogels_kijken/vogelgids/zoekresultaat/de…
http://nl.wikipedia.org/wiki/Bontbekplevier
http://www.waddenzee.nl/Feiten_en_Figuren.1900.0.html#c7963
http://www.synbiosys.alterra.nl/natura2000/documenten/profielen/vogels/…
http://public.deltares.nl/display/DV/Natura2000-Grevelingenmeer
http://www.boerenlandvogels.nl/content/bestrijdingsmiddelen-de-aardappe…
- Login om te reageren