Drinkwaterbedrijf Dunea is maandagmorgen onmiddellijk gestopt met inname van het verontreinigde water uit de Afgedamde Maas en haalt voorlopig water uit de Lek. Waterschap Rivierenland onderzoekt samen met Dunea wie het gif heeft geloosd. Het schap heeft volgens een woordvoerster maandag tientallen watermonsters uit de Afgedamde Maas genomen. Zodra de bron van de vervuiling bekend is, neemt het schap maatregelen. Het schap waarschuwt dat dimethoaat schadelijk kan zijn voor het leven in de rivier. Volgens het waterschap was er geen enkel gevaar voor de volksgezondheid. Ook Dunea benadrukt dat de stof niet in het drinkwater zelf terecht is gekomen. In 2012 moest Dunea ook maandenlang water uit de Lek gebruiken wegens vervuiling van de Afgedamde Maas. Een rozenkweker in de Bommelerwaard bleek toen de boosdoener te zijn. Dit bedrijf en de eigenaars hebben een fikse boete gekregen en moesten tonnen schade aan Dunea vergoeden.

Bruinrot is een gemene plantenziekte, veroorzaakt door de bodembacterie Ralstonia. Aardappelen en bananen krijgen er vieze, donkerbruine plekken van; tomaten worden week en gelig. Als deze planten door die bodembacterie dreigen te gaan rotten, spoelen de Chinese boeren de bodem schoon met water en methylbromide. Maar dit gif doodt ál het bodemleven. De Chinese overheid zoekt daarom naar milieuvriendelijker bestrijdingsmethodes. Die wens bracht ecoloog Alexandre Jousset, gastdocent op de Landbouwfaculteit van Nanjing (Zuid-China), een paar jaar geleden op een nieuw idee: hij wilde tomatenplanten gaan beschermen door de wortels te gaan voorzien van ‘goede’ wortelbacteriën. Probiotica dus. Jousset en collega’s van de universiteiten van Utrecht, Nanjing en York besloten uit te zoeken hoe om tomatenwortels een bacteriebuffer is te bouwen die Ralstonia onder de duim kan houden. Daartoe gingen ze tomatenplanten kweken in gesteriliseerde grond. Aan die grond voegden ze systematisch kunstmest, ‘goede’ bodembacteriën en Ralstonia toe. Deze herfst publiceerden ze het resultaat in Nature Communications: één aan de wortel toegevoegde bacteriesoort beschermde de tomatenplant nauwelijks. Maar met vijf goede bodembacteriën rond de wortel bleef de plant, óók als ze flink Ralstonia toevoegden, stevige rode tomaten geven.

Volgens natuuractivisten telt onze planeet steeds minder dier- en plantensoorten. Meer dan 23.000 species worden rond de jaarwisseling beschouwd als bedreigd. Nooit eerder werden er meer bedreigde soorten op de rode lijst geregistreerd. "Dieren en planten, zelfs hele ecosystemen verdwijnen, waarbij elke soort uniek en een waarde op zichzelf is", verklaarde WWF-bestuurder Eberhard Brandes.

VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) publiceerde onlangs een rapport over de aanwezigheid van pesticiden in waterlopen en waterzuiveringsinstallaties. Naast bemesting zorgt ook gewasbescherming in de land- en tuinbouw voor waterverontreiniging. In 2014 waren de gemiddelde concentraties van het insecticide imidacloprid, één van de neonicotinoïden in opspraak, en van de bodemherbiciden diflufenican en flufenacet in respectievelijk 100, 68 en 41 procent van de meetplaatsen te hoog. Bij de metingen in rioolwaterzuiveringsinstallaties werd in de periode 2010-2014 ruim één op drie van de onderzochte pesticiden en afbraakproducten teruggevonden in meer dan vijf procent van de metingen. De vaakst aangetroffen stoffen zijn AMPA (afbraakstof van glyfosaat), glyfosaat zelf, oxadiazon, MCPA, diuron en mecoprop (herbiciden). Van 30 vaak gevonden stoffen werd de effluentconcentratie getoetst aan de normen voor oppervlaktewater. De individuele gemeten effluentconcentraties overschrijden bij 17 van deze 30 stoffen minstens één keer de maximum toelaatbare waarde.

Gebromeerde difenylethers (PBDEs) en organofosfaat pesticiden (OPs) zijn twee voorbeelden van hormoonverstorende chemicaliën (‘Endocrine Disrupting Chemicals’ - EDCs), die worden geassocieerd met negatieve effecten op de hersenontwikkeling bij kinderen. In deze studie is de socio-economische impact voor de Nederlandse samenleving berekend in verband met het mogelijk dalen van de IQ door blootstelling aan PBDEs en OPs tijdens de zwangerschap. Studies met kinderen in de Verenigde Staten hebben een rekenkundige relatie vastgesteld voor de verlaging van de IQ en de mate van blootstelling aan PBDEs en OPs tijdens de zwangerschap. Deze relaties zijn toegepast op de gegevens van blootstellingswaarden in zwangere Nederlandse vrouwen in de periode 2000 -2006. De Nederlandse blootstellingswaarden voor PBDEs waren gemiddeld een ordegrootte lager dan die in de Verenigde Staten. Op grond van onze berekeningen kan toch verwacht worden dat in de hoogst blootgestelde 5% van de pasgeborenen in Nederland eveneens een verlaging van de IQ met 1.0 punt (95% betrouwbaarheidsinterval (B.I.): 0.02 – 1.9) is opgetreden. Omdat deze PBDEs persistent zijn in het milieu en de mens is de verwachting dat deze stoffen nog steeds negatieve invloed op de hersenontwikkeling in Nederland kunnen hebben bij een deel van de kinderen. De Nederlandse blootstellingwaarden voor OPs, zijn juist 3 tot 5 maal hoger dan de gemiddelde waarden in de Verenigde Staten. Toepassing van de Nederlandse waarden op de Amerikaanse blootstellings-respons relatie gaf aan dat een IQ daling van 5.1 punten (95% B.I. 2.0 – 8.1) voor kinderen in de 5% hoogst blootgestelde groep mogelijk is. IQ verlies is ook berekend voor enkele lager blootgestelde groepen, namelijk die tussen het 50e en 75e percentiel (1.7 IQ punten verlies; 95% B.I. 0.7 – 2.7) en 75e en 95e percentiel (3.1 IQ punten verlies; 95% B.I. 1.2 – 5.0).

De Franse topkok Alain Passard, heeft „de oorlog verklaard” aan onnatuurlijk voedsel, zo vertelde hij zaterdag in een interview met NRC DeLUXE. Hij heeft het over groenten die grondloos worden geteeld in kassen, en groenten die het hele jaar door verkrijgbaar zijn, zoals bijvoorbeeld tomaten. Passard zegt dat die „rampzalig voor de gezondheid” zijn. Hij heeft het over „pesticiden, insecticiden en chemicaliën” als boosdoeners, en redeneert: „Een tomaat in een tuin groeit vijf à zes maanden, terwijl hij in de kas al na vijftig dagen geplukt wordt. Dat kan niet goed zijn.” Alle tomaten die in Nederland worden gekweekt komen uit een kas, meldt GroentenFruit Huis, de belangenorganisatie van de Nederlandse groente- en fruitsector. Vorig jaar werd er in Nederland 900 miljoen kilo tomaten geproduceerd (waarvan 90 procent bestemd voor export) op 1.780 hectaren.

Ongeveer 3 procent van alle groente en fruit in Nederlandse winkels, voldoet niet aan de wettelijke eisen op het gebied van bestrijdingsmiddelen. Dat blijkt uit een woensdag verschenen onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA controleerde tussen juli 2013 en juni van dit jaar 8400 partijen groenten en fruit. De meeste overschrijdingen worden gevonden op producten van buiten de Europese Unie, zoals Zuidoost-Azië, Dominicaanse Republiek, Suriname, Colombia en Egypte. Greenpeace stelt ook dat er nog steeds te veel pesticiden in Nederland worden gespoten, ten koste van de bijen en de waterkwaliteit. "Het gebruik van pesticiden is met 11 kg per hectare in Nederland het hoogste van Europa", aldus de milieuclub.

Een intensieve controle van het water in de Pijnbeek in Bekkevoort dit voorjaar heeft concentraties van verschillende gewasbeschermingsmiddelen doen opmerken die de wettelijke norm sterk overschrijden. Op een gedeelte waarlangs veel fruitboomgaarden liggen, werd onder meer het voor fruittelers verboden product Chloorpyrifos-Ethyl aangetroffen, zo blijkt uit een rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) meet jaarlijks op 125 plaatsen of er in het water pesticiden aanwezig zijn. In 2014 voerde de VMM nog voor het eerst metingen uit om een algemeen beeld te krijgen van de aanwezigheid van neonicotinoïden in de Vlaamse waterlopen. Op sommige plaatsen stelt de VMM overschrijdingen vast, zoals het geval is in de Pijnbeek, in het Vlaams-Brabantse Bekkevoort. In de bovenloop van de Pijnbeek vond de VMM een sterke instroom van drie pesticiden: Oxadiazon, Diflufenican en Cyprodinil. De concentraties overschrijden de normen, maar dalen verder stroomafwaarts door verdunning. Oxadiazon en Diflufenican worden in heel Vlaanderen regelmatig gebruikt voor meerdere toepassingen. Cyprodinil wordt specifiek gebruikt door fruittelers. Langsheen de benedenloop van de Pijnbeek grenzen vooral fruitboomgaarden, waar een sterke instroom gemeten van het pesticide Chloorpyrifos-Ethyl – verboden in de fruitteelt. Op meetpunt zes lag de concentratie op 1.035 ng/l, terwijl de norm op 100 ng/l ligt. Blootstelling aan chloorpyrifos tijdens de zwangerschap wordt door Amerikaans onderzoek in verband gebracht met het ontstaan van neurologische afwijkingen in het ongeboren kind.

Leverancier De Groene Weg in Groenlo ziet het aantal varkens dit jaar toenemen tot boven de 80.000. Daarmee is de vraag naar biologisch varkensvlees groter dan ooit. Biologisch vlees staat ook tijdens de Kerstdagen bij veel consumenten op het menu. De Groene Weg verwerkt dieren die afkomstig zijn van biologische boerderijen waar ze meer ruimte tot hun beschikking hebben. Deze veehouders passen de meest diervriendelijke vorm van veeteelt toe. Biologische boeren gebruiken nagenoeg geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Daardoor is de biologische landbouw minder belastend voor het milieu. De boeren hebben geen mestoverschot, maar gebruiken de mest op eigen grond voor de productie van voer of verkopen mest aan collega-boeren. Veel biologische boeren werken namelijk samen met biologische akkerbouwers.

De bijenpopulatie slonk in belangrijke landbouwregio's zoals Californië, de Great Plains en rondom de rivier de Mississippi met 23 procent in de periode tussen 2008 en 2013. Deze afname van het aantal bijen kan op termijn gevolgen hebben voor Amerikaanse voedselproductie, omdat veel gewassen afhankelijk zijn van bestuiving door de insecten. Dat melden onderzoekers in het wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences.