In opdracht van de milieucommissie van het Europees Parlement maakte het Oostenrijkse milieuagentschap een overzicht van de wetenschappelijke kennis over de rol van neonicotinoïden bij massale bijensterfte. Deze groep insecticiden wordt in toenemende mate verantwoordelijk gehouden voor de recente sterfte. Het rapport adviseert daarom de toepassing van het voorzorgsprincipe. De jongste jaren buigen steeds meer wetenschappers zich over de problematiek van de toenemende bijensterfte. Na afloop van zulke studies worden neonicotinoïden, een groep van systemische insecticiden, vaak als belangrijke mede-oorzaak aangewezen.

Dit blijkt uit onderzoek van Rikilt in opdracht van Wakker Dier. De gevolgen van zoveel antibiotica in het milieu zijn nog onbekend. Langetermijneffecten voor de flora en fauna in het water zijn nog onbekend. De gevonden stoffen zijn sulfamethoxazol, oxytetracycline, en (anhydro)-erythromycine. Van deze soorten antibiotica werd in 2011 130 ton verbruikt. Dat is 40% van de totale hoeveelheid antibiotica in de vee-industrie dat jaar. “De onbekende gevolgen van antibioticagebruik in de vee-industrie is beangstigend. Dit is naast dierenwelzijn een extra reden om af te stappen van goedkoop vlees! In diervriendelijkere houderijen wordt veel minder antibiotica gebruikt.” aldus Wakker Dier.

In het Verenigd Koninkrijk is het parlement flink aan het ruziën over de veiligheid van imidacloprid, één van de meest gebruikte pesticiden ter wereld. De Europese overheidsinstanties hebben klaarblijkelijk jammerlijk gefaald. Volgens Joan Walley (voorzitter van het Environmental Audit Committee (EAC)) waren de toelatingsautoriteiten van de EU blind voor de gevaren van imidacloprid. Het onderzoek werpt grote vragen op over de transparantie, integriteit en effectiviteit van de EU-wetgeving ten aanzien van gewasbeschermingsmiddelen. Zo beschikten de autoriteiten over gegevens die aantoonden dat de persistentie van imidacloprid in de bodem minstens 10 keer hoger was dan de EU wetgeving überhaupt toelaat.

De ziekte van Parkinson (ook wel kortweg parkinson genoemd), vernoemd naar de Engelse arts James Parkinson (1755-1824), is een hersenziekte waarbij zenuwcellen, vooral, maar niet uitsluitend de zenuwcellen van de substantia nigra ("zwarte stof"), langzaam afsterven (degenereren). Ongeveer drie procent van de bevolking lijdt aan de ziekte van Parkinson. Al meer dan honderd jaar wordt er gezocht naar pesticiden als oorzakelijke factor in het ontstaan van de ziekte van Parkinson. Mensen die werken en wonen in agrarische gebieden, hebben een sterk verhoogd risico om de ziekte te ontwikkelen. Daarbij worden met name maneb, paraquat, chlordaan, DDT, chloorpyrifos, diazinon, rotenon en malathion met Parkinson in verband gebracht (bijlage). Onderzoekers uit Dresden hebben nu het mechanisme ontdekt waarmee het insecticide rotenon de symptomen van de ziekte veroorzaakt, zo deelde het Universitair Ziekenhuis van Dresden mee.

De Gezondheidsraad heeft onderzoek gedaan naar de mogelijke oorzaken van kinderleukemie (Engelstalig rapport in de bijlage), omdat het aantal gevallen van de ziekte in de jaren negentig opeens steeg. Jaarlijks krijgen nu ongeveer vijf op de honderdduizend kinderen de ziekte, een vorm van kanker aan het bloedvormende systeem van het lichaam. Vrouwen die zwanger zijn of het willen worden, moeten niet werken met bestrijdingsmiddelen.

Dat blijkt uit de Vogelbalans 2012, de jaarlijkse graadmeter van de Nederlandse vogelpopulatie. Van de broedvogels op het platteland is de voorbije vijftig jaar driekwart verdwenen, berekent Sovon. Grootste verliezer is de veldleeuwerik (Alauda arvensis), waarvan de populatie sinds 1960 met 96 procent is afgenomen. Andere prominente verliezers zijn de patrijs Perdix perdix (-93 procent), de zomertortel Streptopelia turtur (-92 procent), de ringmus Passer montanus (-93 procent) en de grutto Limosa limosa (-68 procent). De Vogelbescherming Nederland is geschrokken. 'Het gaat slechter dan we al vreesden', aldus woordvoerster Marieke Dijksman. Zij is bang dat de financiering van de maatregelen om de vogels te redden, onder druk komt te staan. 'Er wordt officieel gewerkt aan vergroening van het Europese landbouwbeleid, maar in de praktijk komt daar niets van terecht.'

Dit is bepaald aan de hand van de macrofauna-maatlat van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Macrofauna zijn kleine, maar met het blote oog zichtbare, ongewervelde dieren (insecten, slakken, etc) die in het oppervlaktewater leven. Van elke bemonstering van de waterschappen is de aanwezige macrofauna vergeleken met de referentie voor natuurlijke wateren of voor de maximaal haalbare kwaliteit bij kunstmatige wateren. Slechts een klein deel van de wateren (ongeveer 10%) heeft een goede natuurkwaliteit. Een goede natuurkwaliteit komt voor langs de grens met Duitsland, de sprengen (gegraven beken) van de Veluwe, de Wieden en Weerribben, bij brakke wateren in Zeeland en langs de Overijsselse Vecht.

Kinderen die tijdens de zwangerschap blootgesteld werden aan pesticiden die vaak op voedingsgewassen gebruikt worden, hebben op latere leeftijd vaak een lager IQ. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Berkeley. De wetenschappers volgden 329 kinderen van bij de zwangerschap tot ze zeven jaar oud waren. De kinderen leven allemaal in Salinas, een landbouwstadje in Californië. Uit de studie blijkt dat naarmate de kinderen als foetus meer blootgesteld werden aan organofosfaten, ze later duidelijk minder goed scoren op IQ-tests. "Het verband is substantieel", zegt hoofdonderzoeker Brenda Eskenazi, hoogleraar Epidemiologie en Kindergezondheid. "Het verschil kan erop wijzen dat die kinderen gemiddeld slechter scoren in het onderwijs en meer aandacht vragen op school."

Dit is bepaald met de maatlatten van de Kaderrichtlijn Water (KRW). Deze maatlatten zijn opgesteld voor elk watertype. Het uitgangspunt voor een 'zeer goede kwaliteit' is de natuurlijke referentie: de waterplantengemeenschap die kan worden aangetroffen in een ongestoorde, optimale situatie. De meeste wateren hebben een waterplantengemeenschap die (ver) afwijkt van deze natuurlijke referentie. De geringe kwaliteit komt vaak door vermesting zodat dat het water voedselrijk (eutroof) is. Andere oorzaken zijn een onnatuurlijke inrichting, een vastgesteld waterpeilbeheer en een vervuilde, voedselrijke waterbodem.

Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) en RAVON doen onderzoek naar de oorzaken van massale sterfte van amfibieën in Nederland. In 2011 hebben we onderzoek naar ranavirus uitgevoerd in o.a. het Dwingelderveld. Al jaren melden betrokken vrijwilligers bij RAVON sterfte van amfibieën. Meestal betrof dit sterfte die terug te voeren was op dieren die onder het ijs waren gestikt, maar soms ook betrof het onduidelijker oorzaken. Om inzicht te krijgen in de mogelijke oorzaak van deze massale sterfte, heeft DWHC een enquête verstuurd naar alle actieve RAVON waarnemers. Heeft u deze enquête niet ontvangen, maar wilt u wel doorgeven of u wel of geen sterfte heeft waargenomen, neemt u dan contact op met DWHC via email: dwhc@uu.nl.