Nog steeds extreme normoverschrijdingen van insecticiden in het oppervlaktewater van Delfland door glastuinbouw

Om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van de waterkwaliteit heeft het Hoogheemraadschap van Delfland een meetnet gericht op het glastuinbouwgebied. De resultaten in de periode 2005-2009 laten zien dat de concentraties van gewasbeschermingsmiddelen zeer hoog zijn en de normen zeer fors overschrijden, soms wel met een factor 700 tot 3000. De belangrijkste probleemstoffen in dit kader zijn de insecticiden imidacloprid, pirimicarb en pirimifos-methyl en het fungicide carbendazim. Imidacloprid wordt sinds 2006 gemeten en in de jaren 2008 en 2009 zijn er concentraties van hoger dan 500x de MTR norm aangetroffen.

Het Hoogheemraadschap van Delfland is verantwoordelijk voor de oppervlaktewaterkwaliteit van zijn beheergebied. Ongeveer 30 tot 40% van het gebied van Delfland staat onder invloed van glastuinbouw. De glastuinbouw gebruikt (oppervlakte)water voor de beregening van gewassen, maar ook om afvalwater uit de kas op te lozen. Het lozen van dit bedrijfswater is onder bepaalde voorwaarden in het Besluit Glastuinbouw (2002) toegestaan.

Bron: Hoogheemraadschap van Delfland, Waterkwaliteit Glastuinbouwgebied 2005-2009 (3 februari 2011), zie bijlage

Er kan weinig twijfel bestaan dat deze oppervlaktewater verontreiniging een dodelijke bedreiging voor insecten vormt. In de regio Delft is het huismussen-, spreeuwen-, en gierzwaluwenbestand de afgelopen jaren flink terug gelopen en een verband met insectenschaarste door oppervlaktewaterverontreiniging met insecticiden kan niet worden uitgesloten. Huismus en spreeuw voeden in de nestfase hun jongen met insecten, en gierzwaluwen voeden zich uitsluitend met insecten. Een overzicht van normoverschrijdingen sinds 2004:

Dichloorvos (MTR norm: 0.7 nanogram/L)
MONSTER (6-1-2004): 1571x boven de norm;
MAASDIJK (1-10-2007): 1000x boven de norm;
WATERINGEN (6-1-2004): 3143x boven de norm;
HOEK VAN HOLLAND (12-5-2006): 1286x boven de norm;
NOOTDORP (3-9-2006): 314x boven de norm; (6-12-2007): 357x boven de norm;

Malathion (MTR norm: 13 nanogram/L)
'S-GRAVENZANDE (2-12-2004): 8x boven de norm;
WATERINGEN (6-1-2004): 18x boven de norm;
NOOTDORP (14-12-2005): 8x boven de norm;

Mevinfos (MTR norm: 2 nanogram/L)
DELFGAUW (1-12-2004): 30x boven de norm;
'S-GRAVENZANDE (2-7-2006): 10x boven de norm;
MAASDIJK (2-7-2007): 330x boven de norm.

Parathion-methyl (MTR norm: 11 nanogram/L)
'S-GRAVENZANDE (4-6-2004): 8x boven de norm; (1-10-2007): 9x boven de norm;
HOEK VAN HOLLAND (4-6-2004): 5x boven de norm;

Pirimifos-methyl (MTR norm: 20 nanogram/L)
HONSELERSDIJK (6-1-2004): 9x boven de norm; (12-5-2006): 16x boven de norm; (5-11-2007): 70x boven de norm;
MAASLAND (4-11-2004): 70x boven de norm; (3-9-2006): 8x boven de norm;
WATERINGEN (6-1-2004): 26x boven de norm; (4-5-2006): 33x boven de norm;
'S-GRAVENZANDE (1-10-2006): 9x boven de norm;
HOEK VAN HOLLAND (12-5-2006): 27x boven de norm; (3-12-2007): 6x boven de norm;
DELFGAUW (7-9-2005): 8x boven de norm; (3-8-2006): 41x boven de norm; (6-2-2007): 28x boven de norm;

Imidacloprid (MTR norm: 13 nanogram/L)
DELFT (5-11-2006): 350x boven de norm;
DELFGAUW (4-10-2006): 64x boven de norm;
SCHIPLUIDEN (11-6-2007): 53x boven de norm;
MONSTER (2-7-2006): 63x boven de norm;
HOEK VAN HOLLAND (10-3-2006): 100x boven norm;
MAASDIJK (2-7-2007): 55x boven de norm.
Negentien gewasbeschermingsmiddelen overschreden in 2007 de norm. De hoogste normoverschrijdingen (aantal x MTR) van voor bijen zeer giftige insecticiden (carbamaten, organofosfaten en neonicotinoïden) in het oppervlaktewater waren:

Carbendazim (gemaal in de Boschpolder) : 26x boven de norm;
Chloorvenfinvos (Oranjedijk in de Oranjepolder): 20x boven de norm;
Dichloorvos (Polder van Nootdorp): 350x boven de norm;
Ethylparathion (Lange Wetering bij Kwintsheul): 37x boven de norm;
Heptenofos (Noordland): 20x boven de norm;
Imidacloprid (Oranjepolder bij de stuw Oranjedijk): 230x boven de norm;
Methiocarb (Oranjekanaal): 6x boven de norm;
Methylparathion (Lange Watering): 37x boven de norm;
Methomyl ('s-Gravenlandsevaart): 34x boven de norm;
Pirimicarb (Oude Campspolder): 27x boven de norm;
Pirimifos-methyl (Oude en Nieuwe Broekpolder): 17x boven de norm;
Thiacloprid (Polder van Nootdorp): 4 x boven de norm;
Triazofos (Krimsloot bij het gemaal): 6x boven de norm.

Bron: Hoogheemraadschap van Delfland - Factsheets Watersysteemkwaliteit Delfland 2007
http://www.hhdelfland.nl/contents/vergaderagenda/D718160V918866.pdf

Informatie over de eigenschappen van gewasbeschermingsmiddelen in de IUPAC FOOTPRINT Pesticides Properties database:

http://sitem.herts.ac.uk/aeru/iupac/index.htm

Verdere informatie:
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/159
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/95
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/79
http://www.bijensterfte.nl/nl/node/76