Kamervragen aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de gevolgen van het bestrijdingsmiddel metam-natrium op de volksgezondheid, het milieu en de natuur

Een Kamermeerderheid wil een tijdelijk verbod van het gebruik van landbouwgif in de lelieteelt. Dat bleek gisteren nadat meerdere partijen in de Kamer vragen over de kwestie stelden aan staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma. LTO Noord vindt een verbod veel te voorbarig. Volgens de boerenorganisatie zijn er genoeg regels die risico's uitsluiten en wordt er op dit moment te emotioneel gereageerd op de kwestie. Vragen van de leden Ouwehand (Partij voor de Dieren), Jacobi (PvdA), Van Gerven (SP), Graus (PVV), Schouw (D66), Klaver (GL) en Klein (50Plus) aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de gevolgen van het bestrijdingsmiddel metam-natrium op de volksgezondheid, het milieu en de natuur.

1.Kunt u bevestigen dat metam-natrium, het grondontsmettingsmiddel dat gebruikt wordt bij onder meer de teelt van lelies, in 2010 door de Europese Commissie verboden is[1]?
2.Kunt u bevestigen dat dit verbod is ingesteld vanwege de grote gevaren van dit middel voor milieu, flora- en fauna en de volksgezondheid, waaronder het ernstige vermoeden dat het kankerverwekkend is bij de mens?
3.Kunt u bevestigen dat blootstelling aan gasvormig MITC, een afbraakproduct van metam-natrium, onder meer irritatie van de ogen, de huid en de bovenste luchtwegen kan veroorzaken, bestaande astma kan verergeren en acuut bronchospasme, Reactive Airways Dysfunction Syndrome (RADS) en longoedeem kan veroorzaken?[2]

4.Kunt u aangeven hoeveel incidenten met metam-natrium zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan, waarbij mensen onwel en/of ziek zijn geworden door het gebruik van metam-natrium in hun leefomgeving? Kunt u hierbij ook aangeven wat de mate en de aard van de blootstelling van omwonenden aan metam-natrium is geweest? Zo nee, waarom niet?
5.Kunt u bevestigen dat al in het Nederlandse Meerjarenplan Gewasbeschermingsmiddelen van 1991[3] metam-natrium werd aangewezen als een te saneren middel, en dat dit inhield dat deze stof zo snel mogelijk, maar in ieder geval in 2000, verboden zou worden?
6.Kunt u verklaren waarom deze stof in Nederland toch nooit is verboden en waarom er op het Europese verbod al sinds 2010 jaarlijks een tijdelijke vrijstelling wordt ontleend voor dit middel?
7.Kunt u bevestigen dat het College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (CTGB) negatief heeft geadviseerd over de ontheffingen op het verbod van metam-natrium, omdat de normen voor uitspoeling, vogels, zoogdieren, niet doelwit arthropoden en wormen aanzienlijk worden overschreden?[4] Kunt u uitleggen waarom u dit advies niet heeft opgevolgd en toch (opnieuw) de vrijstelling heeft verleend?
8.Kunt u bevestigen dat jaarlijks ca 5.000 ha landbouwgrond wordt ontsmet met metam-natrium, waarvan ca 2.700 ha bloembollen? Zo nee, wat zijn dan de juiste cijfers?
9.Kunt u de gevolgen daarvan voor mens, dier en milieu beschrijven?
10.Kunt u bevestigen dat metam-natrium op meerdere locaties in Nederland het Maximale Toelaatbare Risico (MTR) overschrijdt, waarbij op een aantal locaties deze norm zelfs vijf keer wordt overschreden[5]?
11.Kunt u bevestigen dat een tijdelijke vrijstelling op basis van artikel 38 van de wet gewasbeschermingsmiddelen en biociden alleen in noodsituaties mag worden verleend?
12.Deelt u de mening dat wanneer er sprake is van een jarenlange gedoogsituatie van een middel dat in Europees verband is verboden, er geen sprake meer kan zijn van een noodsituatie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u uitleggen waarom deze vrijstelling dan toch is verleend?
13.Kunt u bevestigen dat er werkbare alternatieven zijn voor de bestrijding van stengelaaltjes, zoals inundatie en het afdekken van het land met folie voor een periode van zes weken?
14.Kunt u uiteenzetten hoeveel meldingen de NVWA heeft gekregen in respectievelijk 2010, 2011, 2012 en 2013 van telers die gebruik willen maken van metam-natrium? Kunt u tevens aangeven hoeveel vrijstellingen er zijn verleend aan telers die binnen vijf jaar na een grondontsmetting het middel wederom wilden gebruiken?
15.Kunt u bevestigen dat op dit moment de laatste afgegeven tijdelijke vrijstelling is verlopen per 31 oktober 2013[6]? Zo nee, hoe zit het dan?
16.Wilt u toezeggen geen nieuwe vrijstelling meer te verlenen voor het gebruik van metam-natrium?

[1] Besluit van de Europese Commissie, 13 juli 2009, (2009/562/EC)
[2] Incidenten met metam-natrium / metam-kalium: advies voor lokale hulpverleners en huisartsen, 2008
[3] Tweede Kamer, vergaderjaar 1990-1991, 21677 nr 4, p. 90 en 91
[4] Staatscourant 2011 nr. 16940
[5] Bestrijdingsmiddelenatlas
[6] Staatscourant 2013 nr. 23820

Bronnen: PvdD, 28-11-2013
https://www.partijvoordedieren.nl/tweedekamer/kamervragen/i/3084
RTV Oost, 29-11-2013
http://www.rtvdrenthe.nl/nieuws/kamermeerderheid-wil-verbod-op-gebruik-…