Bijen

Mortalité estivale des abeilles : la France est le pays le plus touché en Europe

Le déclin des abeilles, pollinisateur indispensables à la biodiversité et à l'agriculture, est un phénomène mondialement connu depuis le milieu des années 1990 et qui porte préjudice à la survie des végétaux. Pour la première fois, une étude européenne évalue plus précisément la disparition des petites ouvrières de la pollinisation et produit une cartographie inédite : le nord de l'Europe est plus touché que le sud, et la France se distingue comme le pays où la mortalité est, de loin, la plus élevée au cours de la saison apicole.

De trend naar grootschalige en intensieve landbouw lijkt de voornaamste doodsteek te worden voor bijen

Deze week raakte bekend dat één op de drie Belgische honingbijen de winter niet overleeft, een cijfer dat dubbel zo hoog is als het Europese gemiddelde. “Nochtans delen landbouwers en bijen een lange geschiedenis: sinds oudsher maken boeren dankbaar gebruik van bestuivende bijen voor de productie”, zegt Annelore Nys (Natuurpunt). “Het Europees Landbouwbeleid moet zijn subsidies inzetten op natuur- en dus bijvriendelijke landbouwmodellen.” Het tijdelijk Europees verbod op neonicotinoïden, de nieuwe generatie pesticiden, is volgens Natuurpunt maar een eerste stap in het aanpakken van een gelaagd probleem. De vereniging wijst naar het Europees Landbouwbeleid, de grootste budgetpost van Europa, dat blijft inzetten op een verhaal waarvan vooral de grootschalige en intensieve landbouwbedrijven beter worden. “Elk jaar vloeit er bijna 400 miljoen euro aan subsidies naar de Vlaamse landbouwsector, in ruil voor die publieke middelen verwacht de samenleving publieke diensten. Terwijl het redden van de bijenpopulatie een absolute prioriteit zou moeten zijn in het landbouwbeleid, dreigt het net de doodsteek te worden voor onze bijenpopulatie. De recente hervorming van het landbouwbeleid beloofde een ambitieuze vergroening, maar leverde vooral ‘business as usual’. Het initiële voorstel bevatte een veelbelovende piste: elke landbouwer die subsidies wil ontvangen, moet een deel van het akkerland inrichten in functie van natuur. Maar doorheen de onderhandelingen werden een hele rits van uitzonderingsmodaliteiten ingebouwd zodat er op het terrein nauwelijks iets zal veranderen.

A landmark study has revealed the UK is suffering one of the worst rates of honeybee colony deaths in Europe

In the cold winter of 2012-13, 29% of honeybee colonies in the UK died, with only Belgium suffering a higher rate of losses (34%) of the 17 countries surveyed. By contrast, only 5% of colonies in Italy were lost. Summer losses of colonies were also high in the UK, at 9.7%, with only France (14%) exceeding this. The Epilobee study surveyed 31,800 colonies and is the first pan-European assessment of the rate of colony deaths. It provides a valuable baseline for future research but does not indicate the relative effects of factors such as disease, habitat loss and pesticide use in honeybee decline. Neither does it examine why some countries are worse affected.

Een Franse bio-wijnboer die weigerde zijn druiven met pesticiden te besproeien is veroordeeld tot een boete van 500 euro

Volgens de rechter overtrad hij de officiële richtlijnen. Emmanuel Giboulot kwam eerder al in het nieuws omdat hij door zijn weigering een boete van 30.000 euro riskeerde en zelfs een gevangenisstraf. De boer weigert zijn chardonnay en pinot noir druiven te beschermen tegen flavescence dorée, een ziekte die lelijk huis houdt in de wijnregio Côte-d'Or. Het verplichte pesticide brengt ongewenste schade toe aan bestuivers zoals bijen, zegt hij. Maar de rechter in Dijon had geen oren naar die uitleg en legt een boete op van 1.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk. Hij volgt daarmee de aanklager, die tot dezelfde stap opriep tijdens een pleidooi eind februari. De boer heeft meteen laten weten dat hij in beroep gaat. "Ik voel me niet schuldig", zei hij in een reactie in de Franse krant 'Le Monde'. "Het is onaanvaardbaar dat we ons tegenwoordig moeten verstoppen en bang moeten zijn om een standpunt in te nemen." De zaak doet heel wat stof opwaaien in wijnland Frankrijk. Een online petitie tegen het proces verzamelde meer dan een half miljoen handtekeningen.

Im Großherzogtum Luxemburg starben in der Zeitspanne zwischen Herbst 2010 und Frühling 2013 rund 40 Prozent des Bienenbestandes

Der Verein "natur & ëmwelt" und Greenpeace Luxemburg präsentierten am Dienstmorgen in Kockelscheuer ihre Öffentlichkeitskampagne zum Schutz der Bienen im Großherzogtum. Mit verschiedenen Aktionen wollen die beiden Vereinigungen in den kommenden Wochen auf die Lage der Bienen aufmerksam machen. Seit den späten 1990er-Jahren berichten weltweit Imker von einem plötzlichen und unerklärlichen Rückgang der Bienenvölker und einer ungewöhnlich hohen Sterberate von Honigbienen-Völkern, so Lea Bonblet von "natur&ëmwelt". Laut den beiden Vereinigungen starben im Großherzogtum in der Zeitspanne zwischen Herbst 2010 und Frühling 2013 rund 40 Prozent des Bienenbestandes. Die Zahl der Bienenvölker sank in dieser Zeit von 5.580 auf 3.258 Einheiten. Schuld an dem Bienensterben seien u.a. die Pestizide, so die Vertreter der beiden Vereinigungen. Im Mai 2013 wurden die drei schlimmsten Neonicotinoide in allen 27 EU-Mitgliedstaaten zum Teil verboten. Zwei Jahre lang dürfen die Stoffe Thiamethoxam und Clothianidin nicht mehr zur Schädlingsbekämpfung verwendet werden. Doch auch die konventionelle Landwirtschaft sowie der schrumpfende Lebensraum und der Mangel an geeigneten Lebensräumen tragen zum Bienensterben bei.

De bijensterfte lag in de winter van 2012-2013 in geen enkel Europees land zo hoog als in België

Dat blijkt uit een studie die vandaag werd gepubliceerd. Europees commissaris voor Gezondheid Tonio Borg kon vandaag nochtans een gematigd positief verhaal vertellen. In de zeventien onderzochte lidstaten lag de sterfte gemiddeld minder hoog dan verwacht. Vorig jaar nam de Europese commissie nog het besluit om vier pesticiden te verbannen die de bijenpopulaties schaden. De studie van vorige winter toont een duidelijk verschil tussen het noorden en het zuiden van Europa. In Griekenland, Italië, Spanje, Hongarije en Slowakije stierf minder dan 10 procent van de bijen, een percentage dat als acceptabel wordt beschouwd. Denemarken, Zweden, Finland, Estland en Groot-Brittannië overschreden de kaap van 20 procent, wat als onrustwekkend wordt gezien. De hoogste mortaliteit werd waargenomen in België: met 33,6 procent meer dan een derde van de populatie. Voor het onderzoek werden 32.000 gekweekte kolonies bestudeerd. Naar de wilde bijen werd niet gekeken, hoewel hun situatie nog zorgwekkender is, aldus Tonio Borg.

Dutch Parliament votes to ban all neonicotinoid pesticide uses in the Netherlands

On March 18, a majority of Dutch parliament rallied behind a motion of the Animal Welfare Party for a national ban on the use of all neonicotinoid insecticides in agriculture and retail sales. The Party for Animal Welfare has been campaigning for many years against the neonicotinoids. In early 2013 a parliamentary majority endorsed a motion of Esther Ouwehand for a European ban on the pesticides. Due to this motion the use of three types of neonicotinoids: imidacloprid, clothianidin and thiamethoxam is now restricted in all 27 countries of the EU. However, the European ban on neonicotinoids only applies to selected crops which are attractive to bees like sunflowers, canola and maize; this means that as much as 80 % of crops which are treated with neonicotinoids in the Netherlands remain unaffected by the EU ban. Dutch Parliament now forced Secretary of State Dijksma to take further action. A majority of political parties: PvdA , SP, GL , D66 , 50 + and Freedom Party, endorsed a ban on ALL neonicotinoids in the Netherlands for all uses in agriculture, domestic gardens and landscape uses. The motion which was passed also demanded a complete ban on a related systemic pesticide, fipronil.

Bijen die met neonicotinoiden in aanraking komen raken de weg kwijt

Zelfs in een heel kleine hoeveelheid zijn insecticiden gevaarlijk voor bijen en hommels. Dat schrijft neurobioloog Randolf Menzel, van de Vrije Universiteit Berlijn, in een rapport. Hij onderzocht wat de gevolgen waren voor bijen wanneer ze aan bepaalde middelen werden blootgesteld. Vooral het oriëntatie vermogen blijkt te worden aangetast, meldt de website Top Agrar. Uit het onderzoek van Menzel bleek dat een aantal insecticiden de organen voor oriëntatie verstoren. Dat gebeurde bij de werkzame stof Imidacloprid, gebruikt in Gaucho en Sombrero, Clothianidin, gebruikt in Poncho en Thiacloprid, dat in het middel Calypso zit. Allemaal middelen die in de akkerbouwsector worden ingezet, voor onder andere de zaadcoating van suikerbieten.

Sublethal doses of a neonicotinoid pesticide and pathogens interact to elevate honey bee mortality across the life cycle

Microbial pathogens are thought to have a profound impact on insect populations. Honey bees are suffering from elevated colony losses in the northern hemisphere possibly because of a variety of emergent microbial pathogens, with which pesticides may interact to exacerbate their impacts. To reveal such potential interactions, we administered at sublethal and field realistic doses one neonicotinoid pesticide (thiacloprid) and two common microbial pathogens, the invasive microsporidian Nosema ceranae and black queen cell virus (BQCV), individually to larval and adult honey bees in the laboratory. Through fully crossed experiments in which treatments were administered singly or in combination, we found an additive interaction between BQCV and thiacloprid on host larval survival likely because the pesticide significantly elevated viral loads. In adult bees, two synergistic interactions increased individual mortality: between N. ceranae and BQCV, and between N. ceranae and thiacloprid. The combination of two pathogens had a more profound effect on elevating adult mortality than N. ceranae plus thiacloprid. Common microbial pathogens appear to be major threats to honey bees, while sublethal doses of pesticide may enhance their deleterious effects on honey bee larvae and adults.

Neonicotinoide und andere Pflanzenschutzmittel wirken sich schon in geringen Mengen massiv auf das Nervensystem bestäubender Insekten aus

Pflanzenschutzmittel verschlechtern Forschern zufolge die Orientierungsfähigkeit von Honigbienen und anderen bestäubenden Insekten. Schon kleine Mengen von Pestiziden wirkten sich negativ auf das Nervensystem auch von Wildbienen und Hummeln aus, fand ein Team um den Neurobiologen Randolf Menzel von der FU Berlin heraus. Die Ergebnisse wurden aktuell im Journal "PLOS ONE" veröffentlicht. "Der Befund unserer Untersuchung ist deshalb von allgemeiner Bedeutung, weil der Einsatz von Pflanzenschutzmitteln, den sogenannten Neonicotinoiden, die das Nervensystem der Insekten beeinträchtigen und sie dadurch töten, kontrovers und heftig diskutiert wird", betonte Menzel.