Bumblebees

The European Commission said, on 19 March, that it would refer its proposal for a ban on the use of three neonicotinoid insecticides (clothianidin, imidacloprid and thiametoxam) on crops attractive to honeybees to the Appeal Committee after an inconclusive vote in the Standing Committee on the Food Chain and Animal Health last week (see Europolitics4608). Announcing the Commission’s decision at the Agriculture Council, Health and Consumer Policy Commissioner Tonio Borg pledged to do his utmost to “find solutions that command the widest possible support”. “The health of our bees is of paramount importance – we have a duty to take proportionate yet decisive action to protect them wherever appropriate,” he added, reiterating his determination to receive qualified majority support at the Appeal Committee for his proposal. “The Commission still envisages to have measures in place by 1 July 2013,” Borg’s services said in a separate statement. No date of the vote in the Appeal Committee was given at this stage.

Die EU plant derzeit ein europaweites Verbot von Pestiziden, die auf der Basis von Nikotiniden enstehen, also Stoffen, die mit dem Nervengift Nikotin verwand sind. Der ungarische Landwirtschaftsminister, Sándor Fazekas, erklärte nun, dass Ungarn gegen ein Verbot dieser Mittel ist, angeblich sei es "schwer, diese Mittel zu ersetzen", die "nötig sind, um die Saat zu schützen". Zwar kenne er die Probleme "westlicher Bienenzüchter, aber "wir haben solche Probleme nicht." Außerdem sehe er keinen "überprüfbaren Zusammenhang" zwischen diesen Chemikalien und dem Bienensterben. Ohne diese Art von Pestiziden, meint der Minister, sei "eine sichere Produktion" nicht möglich.

Wild bees, butterflies, flies, beetles and other wild insects play a key role in pollination and hence in food production, a new study of 41 crops in 600 fields across the world shows. Till now, the general perception was that honey-bees - that is, domesticated bees - are the only crucial pollinator that is suffering a decline. But this study published in the scientific journal Science upturns current wisdom. The study found that wild pollinators were twice as effective as honeybees in pollinating crops like oilseed rape, coffee, onions, almonds, tomatoes and strawberries. "We found that in landscapes with lower diversity and lower abundance of wild insects, the crops set less seeds and less fruit," said Lucas Garibaldi of the National University in Rio Negro, Argentina, who led the 46-member scientific team. "We know wild insects are declining so we need to start focusing on them. Without such changes, the ongoing loss is destined to compromise agricultural yields worldwide."

Imker haben heute zusammen mit Aktivistinnen und Vertretern von Greenpeace Schweiz vor dem Bundeshaus Bienenkästen deponiert. Darin befanden sich ein Brief an Bundesrat Johann Schneider-Ammann, Vorsteher des Bundesamtes für Landwirtschaft, sowie die seit Februar 2012 gesammelten 80'103 Unterschriften besorgter Bürgerinnen und Bürger für sofortige Massnahmen gegen bienenschädliche Pestizide. Es herrscht dringender Handlungsbedarf: Vor allem Imker aus Europa und Nordamerika vermelden seit den späten 1990er-Jahren ungewöhnliche hohe Verluste von Bienenvölkern. Stark davon betroffen sind mittel- und südeuropäische Länder – auch die Schweiz mit einem 50-prozentigen Völkerverlust im letzten Winter. «Das Verschwinden der Bienen ist ein Symptom einer fehlgeleiteten Landwirtschaft, die intensiv Chemikalien einsetzt und die Artenvielfalt reduziert», sagte Marianne Künzle, Landwirtschaftsexpertin bei Greenpeace Schweiz. «Davon profitieren in erster Linie mächtige Konzerne wie Syngenta oder Bayer. Die einzige zukunftstaugliche Lösung ist ein Paradigmenwechsel hin zu einer ökologischen Landwirtschaft.»

Imkers in Europa lijken met niet minder dan een verbod op neonicotinoïden genoegen te nemen. Tijdens de conferentie ‘Bee Health in Europe’ lieten ze hun ongenoegen blijken over de analyse van de bijenproblematiek door het Italiaanse onderzoeksinstituut OPERA. “Opnieuw wordt ons verteld dat er met neonicotinoïden niets aan de hand is, maar zonder deze insecticiden zouden onze bijen beter bestand zijn tegen andere belagers.” Nadat enkele weken geleden zowel de EFSA als de EEA wezen op de gevaren van pesticiden op basis van neonicotinoiden, zwakte het ‘Opera’-rapport dat weer af. Dat de pesticidensector zelf heeft meegeschreven aan het ‘Opera’-rapport zat daar zeker voor iets tussen. Dat verschillende Europese Parlementsleden het rapport ontvingen in een enveloppe met daarop het logo van een pesticidenproducent zorgde voor nog meer negatieve perceptie. Het publiek van parlementsleden, afgevaardigden van de Europese commissie, ngo’s, de pesticiden-sector, adviseurs en imkers was bijzonder kritisch over de manier waarop in het ‘Opera’-rapport de link tussen het gebruik van neonicotinoiden en bijensterfte werd geminimaliseerd. Ook omdat de aangehaalde argumenten niet altijd steek hielden. Het klassieke argument dat in Zuid-Amerika dezelfde pesticiden gebruikt worden zonder dat er massale bijensterfte mee gepaard gaat, werd ter plaatse tegengesproken door een Chileense imker.

Farmers often use hives full of honeybees to help pollinate crops. A new study published in Science has found that encouraging wild pollinators could be more effective. The decline of wild bees and other pollinators may be an even more alarming threat to crop yields than the loss of honeybees, the study suggests, revealing the irreplaceable contribution of wild insects to global food production. Scientists studied the pollination of more than 40 crops in 600 fields across every populated continent and found wild pollinators were twice as effective as honeybees in producing seeds and fruit on crops including oilseed rape, coffee, onions, almonds, tomatoes and strawberries. Furthermore, trucking in managed honeybee hives did not replace wild pollination when that was lost, but only added to the pollination that took place. "It was astonishing; the result was so consistent and clear," said Lucas Garibaldi, at the National University in Río Negro, Argentina, who led the 46-strong scientific team. "We know wild insects are declining so we need to start focusing on them. Without such changes, the ongoing loss is destined to compromise agricultural yields worldwide."

Am Montag (25.02.2013) wollte die EU-Kommission eigentlich abstimmen: Sollen Pestizide aus der Gruppe der Neonicotinoide verboten werden? Das sind Gifte, mit denen das Saatgut von Mais, Raps und Sonnenblumen gebeizt wird - und die direkt auf das Nervensystem von Insekten wirken. Diese Beize wird für das massive Bienensterben der vergangenen Jahre verantwortlich gemacht. Diese Neonicotinoide sollten für alle Pflanzen verboten werden, die für Bienen attraktiv sind. Doch im letzten Moment war der Entwurf wieder zurückgezogen worden. Die überraschende Vertagung des angekündigten Votums ist angesichts des fortschreitenden Bienensterbens in Europa ein ökologisches Drama. Zudem drängt sich die Frage nach den Hintergründen der Verschiebung auf. Die Chemieindustrie habe mit Klagen gedroht, berichtete Helmut Burtscher, Umweltchemiker bei Global 2000.

Het middel imidacloprid wordt steeds vaker in de Noord-Hollandse wateren aangetroffen. Ook wordt steeds vaker de norm voor imidacloprid in de onderzochte oppervlaktewateren overschreden. Imidacloprid wordt in 58% van de meetpunten aangetroffen (in 2011 was dan nog in 52% van de meetpunten). In 10% van de metingen werd de norm overschreden, in 2011 was dit nog maar in 2%. Er is dus sprake van een forse toename van het aantal overschrijdingen. De laatste 5 jaar neemt de sterfte onder bijenvolken wereldwijd sterk toe. Ook in Nederland ligt de bijensterfte de laatste jaren op een niveau van 20-30%, terwijl 10 % sterfte gangbaar is (Bijensterfte in Nederland, 2006 - 2011). De verhoogde doodsoorzaak wordt mede in verband gebracht met de neonicotinoiden. Voor imidacloprid is de zogenaamde ADI (acceptable daily intake), d.w.z. de toelaatbare hoeveelheid die iedere dag door mensen mag worden opgenomen, 0,06 mg per kg lichaamsgewicht. Een mens van 70 kg mag dus dagelijks aan meer dan 4 mg van dit landbouwgif blootstaan. Een recente Japanse studie toonde aan dat neonicotinoiden zoals imidacloprid zich bij zoogdieren precies zo gedragen als nicotine. Nicotine en neonicotinoïde insecticiden gaan een binding aan met nicotinerge acetylcholine receptoren (nAChRs). Deze receptoren zijn betrokken bij cognitieve functies zoals concentratie en geheugen en spelen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het zenuwstelsel, die bij de mens grotendeels voor de geboorte plaats vindt. Blootstelling aan nicotine tijdens de zwangerschap leidt tot een teruggang van volwassen stamcellen en een verandering in de synaptische plasticiteit in de hippocampus van het nageslacht, volgens nieuw onderzoek van de Universiteit van Alabama in Birmingham. Onderzoekers zeggen dat dit een mogelijke oorzaak voor gedragsproblemen kan zijn zoals ADHD (attention-deficit hyperactivity disorder), vaak gezien bij kinderen wiens moeder rookte tijdens de zwangerschap.

Speaking in parliament on Tuesday, Francois Wakenhut, of the commission's environment directorate, said that "multiple causes" were responsible for rising bee mortality and the "collapse" of bee colonies. Calling for measures, he declared, "The clock is ticking and we need to act now." Wakenhut, head of unit for nature conservation and biodiversity, was speaking at a debate on "bee health in Europe", organized by the European bureau for conservation and development and parliament's intergroup on climate change and biodiversity. The official told the packed conference that it was important to stress the importance of insect pollination to the EU economy and general health. He said, "Bees face a disastrous decline in their numbers and there are multiple reasons for this." Several beekeepers attended the event and Peter Maske, president of the German beekeeping association, outlined some of the issues facing the industry. He said there was "clear evidence" that pesticides were a major contributor to bee losses, but another issue which needed addressing was the lack of professional beekeepers in Europe.