Insecticides

Bijenhouders en milieuactivisten lopen al jaren storm tegen de neonicotinoiden, Voor hen zijn de werkzame bestanddelen met de namen clothianidin, imidacloprid en thiamethoxam verantwoordelijk voor bijensterfte. Deze critici krijgen nu steun van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid EFSA. De bestrijdingsmiddelengroep van de EFSA heeft in opdracht van de Europese Commissie alle studies met neonicotinoïden doorgelicht, vertelt directeur Herman Fontier. "Bijna zonder uitzondering konden we bevestigen of in ieder geval niet uitsluiten dat alle in de Europese Unie toegelaten stoffen een risico voor de bijen vormen. Voor sommige toepassingen en gewassen zijn de gegevens echter te mager om het risico betrouwbaar te kunnen beoordelen. Dit is vooral het geval bij de zogenaamde guttatiedruppels (zweetdruppels die bij warm weer door jonge planten worden afgescheiden en die met neonicotinoiden kunnen zijn verontreinigd). "Dat de EFSA onderzoekers tot de conclusie komen dat neonicotinoiden risico's voor bijen vormen, toont aan dat de risicobeoordeling bij de toelatingsprocedure hiaten vertoont, zegt hoogleraar Koos Biesmeijer van Naturalis Biodiversity Centre in Leiden. "Pesticiden worden weliswaar streng getest en de neonicotinoiden hebben deze tests ook doorstaan. Recente wetenschappelijke studies hebben echter aangetoond, dat deze stoffen de bijen niet direct doden, maar schadelijk voor hen zijn op de lange termijn."

Imker und Naturschützer laufen seit Jahren Sturm gegen die Neonicotinoide, für sie sind die Wirkstoffe mit den Namen Clothianidin, Imidacloprid und Thiametoxam Bienenkiller. Die Kritiker bekommen jetzt Rückenwind von der Europäischen Behörde für Lebensmittelsicherheit EFSA. Die Pestizidgruppe bei der EFSA hat im Auftrag der EU-Kommission sämtliche Studien gesichtet, die sich mit Anwendungen der Neonicotinoide befassen, sagt ihr Leiter Herman Fontier.
"Mit wenigen Ausnahmen haben wir bei allen in der Europäischen Union zugelassenen Anwendungen dieser Mittel für wenigstens einen Bereich ein Risiko für Bienen bestätigt oder konnten es zumindest nicht ausschließen. Bei einigen Anwendungen und Pflanzenarten ist die Datenlage allerdings zu dünn, um das Risiko verlässlich einschätzen zu können. Das ist vor allem bei den Guttationstropfen der Fall." Dass die EFSA-Forscher bei den Neonicotinoiden Risiken für Bienen gefunden haben, zeige, so Professor Koos Biesmeijer vom Naturalis Biodiversity Center im niederländischen Leiden, dass die Risikoabschätzung bei der Zulassung der Mittel nicht ausreicht.

The public health and environmental non-profit, Toxics Action Center (TAC) released a report in December that surveys pesticide use on public school grounds across the state of Maine and urges policy change to stop spraying. The report, “A Call for Safer School Grounds: A Survey of Pesticide Use on K-12 Public School Grounds in Maine,” is based on a survey of 209 Maine public schools and shows that 51% of schools surveyed spray pesticides, many of which have been linked to human health impacts, including kidney disease and links to non-Hodgkin’s Lymphoma. The report finds that the state’s Integrated Pest Management Policy (IPM) is inadequate in regulating pesticide application and informing the public on pesticide practices. Although IPM policies and records of pesticide applications are required to be kept by schools under Maine law, 32% of schools report that they do not keep records. TAC received IPM records from 9% of schools surveyed. “Maine children are at risk from pesticide spraying in schools,” said Tracie Konopinski, Community Organizer with TAC, “[In November,] the American Academy of Pediatrics (AAP) published a report calling for reduced pesticide exposure for children. There are numerous studies cited within the AAP’s report that link chronic pesticide exposure to pediatric cancers and neurobehavioral and cognitive deficits like autism, attention disorders, and hyperactivity. Our report shows that despite policies aimed at reducing pesticide spraying, more than half of K-12 public schools polled in our report still have their finger on the pesticide trigger.”

British Liberal MEP Chris Davies this week will press the European Commission to consider restrictions on certain neonicotinoid pesticides, in light of recent findings that the insecticides may pose risks to bees, EU Food Law reports. In a notice document and meeting agenda posted online, Davies says he will raise the issue with commission officials during the Jan. 23-24 meeting of the European Parliament's Environment, Public Health and Food Safety Committee.

The 2013 Late lessons from early warnings report (attached) is the second of its type produced by the European Environment Agency (EEA) in collaboration with a broad range of external authors and peer reviewers. The case studies across both volumes of Late lessons from early warnings cover a diverse range of chemical and technological innovations, and highlight a number of systemic problems. The 'Late Lessons Project' illustrates how damaging and costly the misuse or neglect of the precautionary principle can be, using case studies and a synthesis of the lessons to be learned and applied to maximising innovations whilst minimising harms.

Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken wil bepaalde toepassingen van gewasbeschermingsmiddelen uit de neonicotinoïdegroep beperken vanwege risico voor bijen. Zij wil die inperking bij voorkeur Europees regelen omdat dat het meest effectief is. Maar als de Europese Commissie niet met maatregelen komt, wil zij dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) nationale maatregelen neemt. Dat schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. De Nederlandse overheid heeft lange tijd, aangestuurd door onderzoek van de WUR, geen maatregelen tegen neonicotinoïden willen treffen. Onderzoekers van de WUR hebben internationale studies naar de schadelijke effecten voor bijen telkens gerelativeerd. Na een studie van de EFSA (de Europese organisatie voor de voedselveiligheid) waaruit blijkt dat er wel degelijk grote risico's zijn voor bijen, heeft nu ook staatssecretaris Dijksma van landbouw laten weten voorstander te zijn van maatregelen. De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft een herbeoordeling uitgevoerd van de effecten op bijen van 3 werkzame stoffen uit de neonicotinoïdegroep. De EFSA concludeert dat een hoog risico voor bijen bij toepassing op sommige gewassen is geïdentificeerd of niet kan worden uitgesloten. Dit geldt voor 2 Nederlandse toepassingen voor gebruik bij maïs. Het Ctgb adviseert de staatssecretaris op die 2 toepassingen er bij de Europese Commissie op aan te dringen actie te ondernemen en datzelfde te doen voor toepassing bij erwten. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes niet te kunnen begrijpen waarom de staatssecretaris het Leidse voorstel niet heeft overgenomen om het gebruik van imidacloprid te verbieden in sterk vervuilde regio's (Delfland, Rijnland, Bommelerwaard, de kop van Noord-Holland en in zuidoost-Drenthe).

In der Schweiz war der Bundesrat in einem Bericht von vergangenem Oktober zum Schluss gekommen, dass es nicht nötig sei, Insektizide wie Clothianidin zum Schutz der Bienen zu verbieten (Beilage). Die relativ geringe Zahl von Bienen-Vergiftungsfällen in der Schweiz deute darauf hin, dass das Bewilligungssystem effektiv sei, heisst es im Bericht. Seit Beginn der Analysen von aussergewöhnlichen Bienenmortalitäten habe kein einziger Fall damit in Verbindung gebracht werden können, dass Saatgut mit Neonicotinoiden behandelt worden sei. Auch habe eine Studie des Bundesamtes für Landwirtschaft (BLW) von 2009 bestätigt, dass die geltenden Auflagen genügten, um die Bienen zu schützen. Das BLW schliesst allerdings nicht aus, dass die Anwendung der Insektizide angesichts neuer Erkenntnisse weiter eingeschränkt werden könnte, wie Vizedirektorin Eva Reinhard auf Anfrage sagte.

"L'EFSA a rendu mercredi des conclusions inquiétantes sur l'impact de trois types de produits sur le nectar et le pollen", a expliqué Frédéric Vincent, porte-parole de Tonio Borg, commissaire européen en charge de la Santé et des Consommateurs. Il a indiqué que cet avis avait été demandé par la Commission. Une lettre va être adressée "cette semaine" au groupe allemand Bayer et au suisse Syngenta, qui produisent les pesticides comportant les trois néonicotinoïdes incriminés --clothianidin, imidacloprid et thiamethoxam--, notamment le Cruiser OSR, pour leur demander de réagir à ce rapport, a annoncé Frédéric Vincent, précisant que les deux groupes avaient "jusqu'au 25 janvier pour répondre". D'autre part, la Commission européenne a décidé d'inscrire le sujet à l'ordre du jour de la réunion du comité permanent de l'UE en charge de ces questions prévue le 31 janvier. "La Commission, avec les Etats membres, prendra les mesures qui s'imposent", a conclu le porte-parole.

On en avait la certitude, c'est désormais officiellement confirmé, certains pesticides mettent en danger les abeilles et pourraient être interdits. En cause, trois néonicotinoïdes utilisés en agriculture qui désorientent les abeilles, allant jusqu'à provoquer la mort de cet insecte pourtant essentiel à la reproduction de certains végétaux. Objets d'une véritable bisbille, la Commission européenne devra trancher à la suite de la publication récente de nouveaux éléments. Le 16 janvier,dans un avis demandé par la Commission européenne, l'autorité européenne de sécurité des aliments (EFSA) a fait part de ses "conclusions inquiétantes" à propos de plusieurs pesticides contenant clothianidin, imidacloprid et thiamethoxam. Le rapport a immédiatement rencontré l'opposition des fabricants des pesticides incriminés Bayer et Syngenta alors que, de son côté, l'Union nationale de l'Apiculture française (UNAF) a exigé, jeudi 17 janvier, que ces produits soient retirés du marché.