Herbicides

De bollenteelt vormt een potentiële bedreiging voor de kwaliteit van het drinkwater in het gebied van de Drentse Aa. Dat schrijft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in een rapport over de gevolgen van de klimaatverandering op de beschikbaarheid van oppervlaktewater als drinkwater. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de bollenteelt zal er naar verwachting toe leiden dat de normen voor die middelen overschreden worden in het oppervlaktewater, zegt het RIVM.

Sinds de jaren 90 van de afgelopen eeuw krijgen steeds meer mensen in Sri Lanka last van hun nieren. Inmiddels heeft volgens de World Health Organization (WHO) meer dan een op de vijf inwoners van de noordelijke provincies een nierziekte. Dat is veel meer dan te verwachten. De meeste getroffenen zijn boeren. In de loop der jaren zijn er verschillende zaken benoemd die opvallen, of die mogelijk een rol kunnen spelen. In het gebied worden bijvoorbeeld zware metalen gevonden. Geen van deze factoren is voldoende om een epidemie zoals die de afgelopen twintig jaar is ontstaan, te veroorzaken. Zelfs arsenicum of cadmium niet, in de mate waarin het in de omgeving voorkomt. Daarnaast zijn niet alle factoren overal in het verspreidingsgebied even sterk aanwezig. Verschillende wetenschappers hebben al geconcludeerd dat er sprake moet zijn van een nefrotoxische stof. Maar die was tot nu toe niet geïdentificeerd. Op basis van de bekende gegevens hebben de onderzoekers nu criteria opgesteld waaraan de onbekende stof moet voldoen: gemaakt van chemicaliën die de afgelopen twintig tot dertig jaar nieuw in het milieu zijn geïntroduceerd, in staat tot het vasthouden van nefrotoxische metalen die daarmee bij de nieren terecht komen. En de stof moet op verschillende manieren in het lichaam kunnen komen: via eten of drinken, maar ook door inademing of door de huid. Roundup, met als werkzame stof glyfosaat, voldoet aan al die voorwaarden.

De voedselindustrie voert oorlog op je bord en vernietigt de natuur ondertussen in een angstaanjagend tempo. Dat was de strekking van de toespraak die de wereldberoemde voedselactiviste Vandana Shiva vrijdagavond hield tijdens het congres Voedsel Anders. In Wageningen Universiteit nota bene, de tempel van agroindustrie-wetenschapper Aalt Dijkhuizen, die binnenkort de scepter overgeeft aan die andere massaproductie adept, Louise Fresco. ‘Dat met voedsel oorlog wordt gevoerd is niet zo verwonderlijk als je bedenkt dat de industrie die nu voedsel produceert deels zelf voortkomt uit de oorlogsindustrie’, zegt Shiva. ‘In haar hoogmoed wil die industrie nu de controle over de schepping overnemen. De afkorting GMO (die staat voor Genetically Modified Organisms) kun je ondertussen net zo goed invullen als God, Move Over’, zegt ze. Wij kunnen het beter, het onderhouden van de schepping. Het Wageningse auditorium ontploft als ze die woorden spreekt.

Volgens het hof eten miljoenen mensen in Delhi groenten en fruit, die niet geschikt zijn voor menselijke consumptie. Het hof heeft de regering van Delhi gevraagd binnen vier weken een "Pesticide Residu Management CEll (PRMC)" op te zetten onder het gezag van een voedselcommissaris voor een effectieve aanpak van het probleem. Het hof vroeg de stedelijke overheid en het Ministerie van Landbouw om maatregelen te nemen voor op de korte en de lange termijn om de schade te beperken en mensen te vertellen hoe ze om moeten gaan met de situatie. "Er zijn korte-termijn maatregelen om de aanwezigheid van residuen van gewasbeschermingsmiddelen in fruit, granen, groenten en andere producten te beperken. Informatie moet worden vertaald in Hindi, Gurumukhi en Urdu en worden verspreid in Delhi op zoveel mogelijk verschillende openbare plaatsen, zodat de mensen weten hoe ze dit probleem moeten aanpakken," aldus het comité.

Glyfosaat is een bestanddeel van RoundUp, dat ook aan particulieren wordt verkocht als onkruidbestrijder. De Tweede Kamer stemde vandaag in met een motie van Esther Ouwehand, die de verkoop van glyfosaat aan particulieren verbiedt. Glyfosaat wordt in toenemende mate in verband gebracht met gezondheidsproblemen als onvruchtbaarheid, geboorteafwijkingen, aantastingen van het zenuwstelsel, ziekte van Parkinson en verschillende vormen van kanker. Naast de gezondheidsrisico’s voor de mens leidt het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen bovendien tot verlies van biodiversiteit en tot steeds moeilijker te zuiveren drinkwater. Al in 2011 heeft de Tweede Kamer gevraagd om een totaalverbod op het gebruik van glyfosaat buiten de landbouw. Want ook gemeenten gebruiken het gif bij hun onkruidbestrijding en zelfs voor particulieren is het bestrijdingsmiddel overal te koop. In strijd met de wens van de Kamer maakte het kabinet echter allerlei uitzonderingen op het gevraagde verbod. Zo mochten particulieren middelen met glyfosaat wel gebruiken in hun tuin, maar niet op hun terras. Onduidelijk, oncontroleerbaar en ook onverantwoord, gezien alle risico’s voor gezondheid en milieu.

Neurotoxische chemicaliën zijn mede oorzaak van de stijgende prevalentie van neurologische ontwikkelingsstoornissen als autisme, ADHD en dyslexie. Philippe Grandjean en Philip Landrigan van Harvard School of Public Health in Boston en de Icahn School of Medicine at Mount Sinai in New York concluderen dat in een overzicht van de bestaande onderzoeksliteratuur in The Lancet Neurology. Op de lijst met chemicaliën waarvan bekend is dat ze een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van het menselijk brein staan momenteel 214 stoffen. Die komen voor in alledaagse producten als kleding, meubels en speelgoed. Grandjean en Landrigan noemen onder meer het oplosmiddel tetrachloorethyleen dat ze in verband brengen met hyperactiviteit, mangaan dat de ontwikkeling van cognitieve en motorische vaardigheden afremt, en bepaalde pesticiden die ook de cognitieve ontwikkeling vertragen.