Beantwoording Kamervragen over het grondontsmettingsmiddel metam-natrium

Antwoorden van staatssecretaris Dijksma (EZ) op vragen van de Kamerleden Ouwehand (PvdD), Jacobi (PvdA), Van Gerven (SP), Graus (PVV), Schouw (D66), Klaver (GroenLinks) en Klein (50Plus) over de gevolgen van het grondontsmettingsmiddel metamnatrium op de volksgezondheid, het milieu en de natuur (bijlage). Dijksma gaat binnenkort in gesprek met landbouworganisatie LTO over het gebruik van het grondontsmettingsmiddel metam natrium. In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat de hand van Jaap van Wenum van de LTO onmiskenbaar is bij de beantwoording van de Kamervragen. Tennekes wijst op de enorme gezondheidsrisico's voor omwonenden (van landbouwgebieden) die met het gebruik van dit grondontsmettingsmiddel verbonden zijn. Het heeft er alle schijn van dat deze risico's ondergeschikt worden gemaakt aan het overschot op de handelsbalans, aldus Tennekes.

Bron: RTV Noord & Rijksoverheid, 4 februari 2014
http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2014…
http://www.rtvnoord.nl/artikel/artikel.asp?p=129955

Henk Tennekes

Wed, 05/02/2014 - 10:38

In combinatie met bodemvocht wordt metam-natrium omgezet in het schadelijke gas methylisothiocyanaat (MITC). Onnauwkeurig gebruik en/of stabiele weerscondities (warm, windstil, mistig,....) zorgen ervoor dat de gassen in de omgeving blijven hangen. Buurtbewoners klagen dan over de irriterende werking van deze stoffen (en soms ook over een doordringende geur). Afhankelijk van het bodemtype kan MITC tot 12 dagen of meer in de bodem aanwezig blijven. Naast MITC en waterstofsulfide kunnen ook methylisocyanaat (MIC), koolstofdisulfide en methylamine gevormd worden. Als MIC in contact komt met lucht verspreidt ze zich razendsnel, zoals bij de gasramp in Bhopal in India van 1984.

De Bhopal gas tragedie is ongetwijfeld één van de ergste industriële catastrofes in de geschiedenis van de mensheid die sterfte van 2500-6000 en verminking van meer dan 200 000 mensen tot gevolg had. Er zijn meer dan 500 000 geregistreerde slachtoffers die de tragedie hebben overleefd. Klinische studies hebben chronische ziekten aangetoond in blootgestelde cohorten, zoals longfibrose, astma, chronische obstructieve longziekte (COPD), emfyseem, terugkerende luchtweginfecties, en hoornvliesbeschadigingen. De MIC damp is ongeveer 2 keer zo zwaar als lucht en verspreidt zich dus over de grond. Menging met de lucht erboven verloopt traag door het verschil in dichtheid.

Bodemontsmetting met metam-natrium wordt toegepast van mei tot eind september, met een piek in juli en augustus. Door het California Pesticide Illness Surveillance Program worden volgende symptomen gerapporteerd na blootstelling aan MITC: Huid - verschillende gradaties van irritatie tot verbranding bij langdurige blootstelling aan de vloeibare vorm; Ogen - Waterige, brandende en jeukende ogen, 'vervaagd' zicht (wellicht te wijten aan cornea oedeem secundair aan een lichte cornea verbranding); Luchtwegen - irritatie van neus en keel, hoesten en kortademigheid. In bepaalde gevallen treedt 7 tot 9 uur na de blootstelling acuut longoedeem op; Algemene klachten- nausea, pijn in de borst, hoofdpijn, diarree, gevoel van zwakte, duizeligheid, algeheel malaise, salivatie en braken. Kinderen en ouderen zijn potentieel meer gevoelig dan gezonde volwassenen.

Bronnen:
Sam De Coster et al (2008). Incidenten met metam-natrium/metam-kalium: advies voor lokale hulpverleners en huisartsen (bijlage)
Mishra PK et al. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health 2009;22(3):193 – 202
Wikipedia
http://nl.wikipedia.org/wiki/Methylisocyanaat#Toxicologie_en_veiligheid

Henk Tennekes

Wed, 05/02/2014 - 10:46

Scofcah, het permanent comité voor voedselveiligheid en diergezondheid van de Europese Commissie, heeft metam-natrium op de Annex I-lijst geplaatst. Daarmee komt het behoud van het grondontsmettingsmiddel een stap dichterbij. Het Annex I-besluit treedt op 12 juli dit jaar in werking. Actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen moeten op de lijst Annex I staan voordat een middel in een EU-lidstaat mag worden toegelaten. Scofcah heeft wel een aantal beperkingen opgelegd. Een grondontsmetting met metam-natrium (merknaam: Monam Cleanstart) is maximaal eens per drie jaar toegestaan op hetzelfde perceel. In onbedekte teelten, zoals aardappelen en bollen, is maximaal 300 liter per hectare toegestaan.

Cropmanager van distributeur Certis Edwin Hendriks is blij dat de Scofcah metam-natrium op de Annex I lijst heeft geplaatst. ”Er was een dreiging dat de stof verboden zou worden. Het middel is onmisbaar voor de teelt van aardappelen, bollen en veel vermeerderingsgewassen.” In Nederland wordt het middel gezien als essentieel. Gewasbeschermingsspecialist Jaap van Wenum van LTO is ook blij met het besluit van de Scofcah. ”Metam-natrium is het enige grondontsmettingsmiddel in Nederland. Zonder metam-natrium wordt een aantal teelten lastig. Maar voor bijvoorbeeld bollen heb je echt een hogere dosering nodig dan 300 liter per hectare.”

Hendriks: ”Deze ’essential use’ houdt in dat maximaal 700 tot 750 liter per hectare mag worden gebruikt en dat eens in de vijf jaar de grond kan worden ontsmet. De grens van 300 liter die de Scofcah stelt, werkt wel bij aardappelcystenaaltjes maar niet bij veel andere aaltjes en bodemschimmels. De essential use geldt tot eind 2014. We hopen dat de overheid die verlengt. De basisfabrikant Taminco gaat aanvullende informatie leveren om toepassingen met hogere doseringen te ondersteunen. Plaatsing op de Annex I lijst houdt in dat het middel ook na 2014 behouden blijft. We hopen alleen dat de dosering omhoog gaat.”

Bron: Boerderij, 21 maart 2012
http://www.boerderij.nl/Akkerbouw/Nieuws/2012/3/Behoud-ontsmettingmiddel...