De grootste ramp in de geschiedenis van de chemie

Eind maart kopte de voorpagina van de Salt Lake Tribune, een vooraanstaande Amerikaanse krant: "Hoogste frequentie in het land, 1 op de 32 jongens in Utah heeft autisme." En nog een andere nationale noodtoestand kwam op dezelfde dag in de pers: "Nieuwe bestrijdingsmiddelen veroorzaken bijensterfte." Volgens Dr Brian Moench, voorzitter van de Artsenbond in Utah, hebben beide rampen een gemeenschappelijke noemer.
Uit een studie van de universiteit Stanford met 192 paren van een tweeling, waarvan de een autistisch was en de ander niet, is gebleken dat het risico op autisme voor 38% bepaald wordt door erfelijke factoren, en het milieu voor 62% van het risico verantwoordelijk is. Een genetische epidemie bestaat niet, omdat genen niet snel veranderen. Dus moet de alarmerende stijging van autisme het resultaat zijn van verhoogde milieurisico's die genetische defecten versterken.
Gedurende de kritieke eerste drie maanden van de zwangerschap maakt een menselijk embryo 250.000 hersencellen per minuut aan zodat er in de vijfde maand 200 miljard zijn. Er is geen stofje dat dit biologische wonder nog verder kan verbeteren, maar giftige stoffen kunnen wel de placenta passeren en dat proces aantasten, waardoor hersencellen gestrest of ontstoken raken, zich minder goed ontwikkelen, geringer in aantal zijn, en minder verbindingen met elkaar aangaan, die allemaal uitmonden in een verminderde hersenfunctie. De mogelijkheden om de daaruit voortvloeiende defecten later te repareren zijn beperkt.

Sinds jaar en dag luidt het advies van artsen aan vrouwen: voorkom tijdens de zwangerschap onnodig gebruik van geneesmiddelen of chemicaliën. Maar in de moderne samenleving zijn we allemaal blootgesteld aan chemische stoffen in het voedsel dat we eten, het water dat we drinken, de lucht die we inademen en de producten die wij gebruiken. De frequenties van autisme, ADHD, leerproblemen en gedragsstoornissen zitten allemaal in de lift.
In welk verband staat dit met verdwijnende bijen en onze voedselvoorziening?

Uit twee nieuwe studies, tegelijkertijd gepubliceerd in het tijdschrift Science, blijkt dat de snelle toename van het gebruik van neonicotinoide insecticiden (bestrijdingsmiddelen) verantwoordelijk is voor de massale bijensterfte. De mondiale voedselketen hangt aan een zijden draadje, omdat 90% van de planten bestuivers nodig hebben om te overleven.
De hersenen van insecten is het beoogde doelwit van deze bestrijdingsmiddelen. Ze verstoren bij de bijen de navigatie en daarmee hun vermogen om terug te keren naar de korf.
- Maar insecten zijn anders dan de mens, toch? Zenuwcellen hebben bij mens en insect dezelfde biologische infrastructuur. Chemische stoffen die de overdracht van elektrische impulsen in zenuwcellen van insecten verstoren zullen hetzelfde doen bij de mens.
- Maar mensen zijn veel groter dan insecten en de doses voor de mens zijn minuscuul, toch?
Tijdens de ontwikkeling in het kritieke eerste trimester van de zwangerschap is een mens niet groter dan een insect, dus er is alle reden om aan te nemen dat neonicotinoiden (bestrijdingsmiddelen) grote schade kunnen aanrichten in de zich ontwikkelende hersenen van een menselijk embryo. De autisme-epidemie, de sterke toename van ADHD en leer-en gedragsproblemen, en het verdwijnen van bijen zijn noodtoestanden in de volksgezondheid die ontstaan zijn omdat we het hebben toegelaten dat onze wereld wordt overspoeld door milieugif.
- Maar tegenwoordig wordt alles uit en te na onderzocht op veiligheid voor mens en milieu, toch ? Klopt, maar daarbij is waarschijnlijk een historische fout gemaakt. De toxicologie gaat er bij de risico beoordeling van uit, dat voor iedere chemische stof een veilig niveau van blootstelling definieerbaar is. De Duitse kankeronderzoeker Hermann Druckrey toonde in de jaren 1950 en 1960 al aan dat dit voor kankerverwekkende stoffen niet opgaat en dat iedere hoeveelheid van deze stoffen een risico met zich meebrengt. Ik heb het voorrecht gehad dat Druckrey mijn mentor werd toen ik van 1980 tot 1985 verbonden was aan het kankeronderzoek centrum in Heidelberg. Omdat ik het baanbrekende werk van Druckrey kende als weinig anderen, deed ik in 2009 de ontdekking dat neonicotinoiden (bestrijdingsmiddelen) net zo gevaarlijk zijn als kankerverwekkende stoffen. De toxicologie moet daarom terug naar af. Uithuilen en opnieuw beginnen. Ondertussen is wel de grootste ramp in de geschiedenis van de chemie ontstaan. Hopelijk krijgen we nog de tijd dit om te buigen.
(dr. ir.) Henk Tennekes, toxicoloog
verschenen in het juninummer van het SlowFood Magazine (2012), bijlage
Gebruikte Bron:
Common Dreams, April 2, 2012
http://www.commondreams.org/view/2012/04/02