General

Bruinrot is een gemene plantenziekte, veroorzaakt door de bodembacterie Ralstonia. Aardappelen en bananen krijgen er vieze, donkerbruine plekken van; tomaten worden week en gelig. Als deze planten door die bodembacterie dreigen te gaan rotten, spoelen de Chinese boeren de bodem schoon met water en methylbromide. Maar dit gif doodt ál het bodemleven. De Chinese overheid zoekt daarom naar milieuvriendelijker bestrijdingsmethodes. Die wens bracht ecoloog Alexandre Jousset, gastdocent op de Landbouwfaculteit van Nanjing (Zuid-China), een paar jaar geleden op een nieuw idee: hij wilde tomatenplanten gaan beschermen door de wortels te gaan voorzien van ‘goede’ wortelbacteriën. Probiotica dus. Jousset en collega’s van de universiteiten van Utrecht, Nanjing en York besloten uit te zoeken hoe om tomatenwortels een bacteriebuffer is te bouwen die Ralstonia onder de duim kan houden. Daartoe gingen ze tomatenplanten kweken in gesteriliseerde grond. Aan die grond voegden ze systematisch kunstmest, ‘goede’ bodembacteriën en Ralstonia toe. Deze herfst publiceerden ze het resultaat in Nature Communications: één aan de wortel toegevoegde bacteriesoort beschermde de tomatenplant nauwelijks. Maar met vijf goede bodembacteriën rond de wortel bleef de plant, óók als ze flink Ralstonia toevoegden, stevige rode tomaten geven.

De Franse topkok Alain Passard, heeft „de oorlog verklaard” aan onnatuurlijk voedsel, zo vertelde hij zaterdag in een interview met NRC DeLUXE. Hij heeft het over groenten die grondloos worden geteeld in kassen, en groenten die het hele jaar door verkrijgbaar zijn, zoals bijvoorbeeld tomaten. Passard zegt dat die „rampzalig voor de gezondheid” zijn. Hij heeft het over „pesticiden, insecticiden en chemicaliën” als boosdoeners, en redeneert: „Een tomaat in een tuin groeit vijf à zes maanden, terwijl hij in de kas al na vijftig dagen geplukt wordt. Dat kan niet goed zijn.” Alle tomaten die in Nederland worden gekweekt komen uit een kas, meldt GroentenFruit Huis, de belangenorganisatie van de Nederlandse groente- en fruitsector. Vorig jaar werd er in Nederland 900 miljoen kilo tomaten geproduceerd (waarvan 90 procent bestemd voor export) op 1.780 hectaren.

Ongeveer 3 procent van alle groente en fruit in Nederlandse winkels, voldoet niet aan de wettelijke eisen op het gebied van bestrijdingsmiddelen. Dat blijkt uit een woensdag verschenen onderzoek van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De NVWA controleerde tussen juli 2013 en juni van dit jaar 8400 partijen groenten en fruit. De meeste overschrijdingen worden gevonden op producten van buiten de Europese Unie, zoals Zuidoost-Azië, Dominicaanse Republiek, Suriname, Colombia en Egypte. Greenpeace stelt ook dat er nog steeds te veel pesticiden in Nederland worden gespoten, ten koste van de bijen en de waterkwaliteit. "Het gebruik van pesticiden is met 11 kg per hectare in Nederland het hoogste van Europa", aldus de milieuclub.

Hoe zien we gewassen? Als biomechanische machines ('dom en lui') waar we weinig aan hebben zonder bemesting en andere industriële technieken? Of als ecosysteem organismen ('slim en actief') die precies weten wat ze doen zolang de omstandigheden maar gezond zijn? De ene benadering richt zich op fysisch-chemische materiaalstromen en onderzoekt een zo efficiënt mogelijk gebruik van grond- en hulpstoffen. De andere gaat uit van kringlopen van levend materiaal, die onlosmakelijk verbonden zijn met de natuurlijke leefomgeving en de bodem als basis. Wat zijn de gevolgen van deze vaak tegengestelde benaderingen voor onze landbouw, voeding en gezondheid? Op 4 december 2015 vond bij het NIOO in Wageningen een symposium plaats, georganiseerd door Down2Earth, dat dieper inging op deze vragen en dat een uitwisseling aanmoedigde tussen de twee benaderingen. Op het symposium waren een aantal prominente sprekers te horen, onder wie hoogleraar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering aan de UU Herman Wijffels. NIOO-directeur Louise Vet was dagvoorzitter. Claudia Külling en Henk Tennekes ontvouwden een Deltaplan Agro-Ecologie om een einde te maken de industriële landbouw die na de Tweede Wereldoorlog overbemesting, bodemdegradatie, milieuverontreiniging met bestrijdingsmiddelen, een ontstellend verlies van biodiversiteit, en een explosieve toename van neurologische afwijkingen bij jonge kinderen in Nederland heeft veroorzaakt.

Het bijengif potatoprid, met het giftige bestrijdingsmiddel imidacloprid, is vanaf 1 januari 2016 verboden in de aardappelteelt. Dit heeft het Ctgb vandaag besloten, naar aanleiding van het bezwaarschrift van Natuur & Milieu en Greenpeace. Via de rechter hebben de milieuorganisaties deze uitspraak afgedwongen. ‘Dit is goed nieuws voor de bijen. De bijensterfte neemt toe door het gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen. Daarom pleiten wij voor een verbod hierop. Hoe eerder deze middelen verboden zijn, hoe beter,’ aldus Sijas Akkerman, hoofd Voedsel bij Natuur & Milieu. Het Ctgb heeft aan een aantal middelen met imidacloprid die in de glastuinbouw worden gebruikt, extra eisen gesteld. Glastuinders moeten hun afvalwater 99,5% kunnen zuiveren. Er zijn echter nog nauwelijks glastuinbouwbedrijven die de benodigde zuiveringsinstallatie hebben. Daarom heeft het Ctgb bevolen dat leveranciers alleen nog maar imidacloprid mogen leveren aan tuinbouwbedrijven die kunnen aantonen dat ze over een zuiveringsinstallatie beschikken.