De teloorgang van de torenvalk rond Lochem, Laren en Almen in de Achterhoek

Sinds 2002 doet de vogelwerkgroep Noordwestachterhoek torenvalken onderzoek naar broedgevallen van torenvalken (Falco tinnunculus) rondom Lochem. Het onderzoeksgebied wordt gevormd door 7 atlasblokken rond Lochem, Laren en Almen. In dit gebied onderhoudt de werkgroep ongeveer 30 kasten voor torenvalken. De kasten worden in het voorjaar een aantal malen gecontroleerd op broedgevallen waarbij de jongen geringd worden. In 2010 zijn door de werkgroep 31 kasten gecontroleerd. In 6 kasten werd er gebroed. Dit leverde 24 juveniele torenvalken op. In 2011 zijn 29 kasten gecontroleerd en in 4 kasten werd gebroed. Daarnaast was er een broedplaats direct naast een kast. In 1 kast ging het broedsel verloren, vermoedelijk door predatie. In de overige 3 kasten groeiden 10 juvenielen op. In 2012 zijn 23 kasten gecontroleerd en werd eveneens in slechts 4 kasten gebroed. Het aantal uitgevlogen juvenielen is niet bekend.

Huismussen werden nog maar in 52 procent van de Vlaamse tuinen geteld, het laagste cijfer ooit

Op 2 en 3 februari 2013 telden 14.000 deelnemers meer dan 518.800 vogels in hun tuin. Jarenlang was de huismus (Passer domesticus) de meest getelde vogel in Vlaanderen, maar dat is niet langer het geval. In 2005 kwam de vogel nog voor in 65 procent van alle tuinen, dit jaar nog in amper iets meer dan de helft (52 procent). Reden voor de achteruitgang van de huismus is het gebrek aan voedsel en nestplaatsen. Vooral in de (binnen)steden doen de mussen het slecht. Op plekken waar de vogels zijn verdwenen kan het bovendien jaren duren voor ze terugkomen.

Ook de rode patrijs wordt slachtoffer van de neonicotinoiden

Neonicotinoïden, de nieuwste generatie pesticiden, zijn niet alleen erg toxisch voor bijen. Een Spaanse studie, eerder dit jaar gepubliceerd in het vakblad Ecotoxicology, koppelt het gebruik van deze pesticiden aan de achteruitgang van de Rode patrijs (Alectoris rufa), een graanetende akkervogel. De Spaanse studie onderzocht het effect van behandelde zaden op de overleving en het voortplantingssucces bij de Rode patrijs. In de studie werden drie verschillende pesticiden getest: de fungiciden Thiram en Difenoconazole en het neonicotinoïde insecticide Imidacloprid. Kuikens kregen gedurende een periode van 10 dagen, behandelde granen te eten. "Tweeënveertig procent van de kuikens die met Thiram behandelde zaden gevoederd kregen stierven, voor Imidacloprid liep het sterftecijfer zelfs op tot 58 procent. Daarbovenop traden ook effecten op zoals een verlaging van de concentraties cholesterol, proteïnen, calcium en magnesium in het bloedplasma van de Rode patrijs, wat wijst op uitputting. Ook de eieren waren gemiddeld kleiner en eieren werden minder bevrucht."

Uit lange termijn trends van broedvogeltellingen blijkt dat de aantallen van 2/3 van alle internationaal gemonitorde soorten in het Waddengebied afnemen

Uit lange termijn trends van broedvogeltellingen blijkt dat de aantallen van 2/3 van alle internationaal gemonitorde soorten in het Waddengebied afnemen. De trends van de afgelopen 10 jaar tonen zelfs aan dat de achteruitgang van sommige soorten, zoals scholeksters (Haematopus ostralegus), kluten (Recurvirostra avosetta) en Noordse Stern (Sterna paradisaea) in een versnelling is geraakt. Zeldzame broedvogels, zoals kemphaan (Philomachus pugnax), bonte strandlopers (Calidris alpina) en watersnip (Gallinago gallinago) staan op de rand van verdwijnen uit het Waddengebied. Als de huidige negatieve trends doorzetten, dreigen meer broedvogels, zoals de blauwe kiekendief (Circus cyaneus), te verdwijnen.

Openbaar conceptrapport over gezondheidsrisico’s van gewasbeschermingsmiddelen

De Gezondheidsraad heeft een conceptrapport openbaar gemaakt waarin een commissie van deskundigen de gezondheidsrisico’s onder de loep neemt die omwonenden van landbouwpercelen lopen door blootstelling aan chemische gewasbeschermingsmiddelen. De commissie concludeert dat er meer aandacht nodig is voor de bescherming van omwonenden. Er is geen hard bewijs, maar er zijn wel aanwijzingen dat zij gezondheidsrisico’s kunnen lopen door het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Reden genoeg voor onderzoek naar de mate waarin omwonenden zijn blootgesteld aan deze middelen. Ook verdient de procedure voor de toelating van de middelen aanpassing: daarin moet expliciet aandacht komen voor omwonenden. De voorzitter van de Gezondheidsraad heeft het conceptrapport openbaar gemaakt om deskundigen en belangstellenden gelegenheid te geven inhoudelijk commentaar te leveren. Dit commentaar kan tot en met 30 september gericht worden aan dr. H.F.G. van Dijk (hfg.van.dijk@gr.nl), Gezondheidsraad, Postbus 16052, 2500 BB Den Haag. De commissie betrekt het ontvangen commentaar bij de vaststelling van het definitieve advies. Het definitieve advies zal worden aangeboden aan de staatssecretarissen van Infrastructuur en Milieu en van Economische Zaken. Op het moment van publicatie zullen ook de ontvangen commentaren en de reactie van de commissie daarop openbaar worden gemaakt via de website van de Gezondheidsraad.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat pesticiden een significante rol spelen in de wereldwijde achteruitgang van amfibieën, zoals kikkers

De Duitse en Zwitserse wetenschappers achter de studie zeggen in het Britse dagblad The Guardian dat het zowel “verbazingwekkend” als “alarmerend” is dat veelvoorkomende pesticiden zo giftig kunnen zijn, en dat in dosissen die goedgekeurd zijn door overheden. De onderzoekers uiten ook kritiek op de wijze waarop de pesticiden getest worden, hetgeen niet verplicht is. “Je zou niet denken dat producten, die geregistreerd zijn op de markt, zo’n giftig effect hebben”, zegt Carsten Brühl van de Duitse universiteit Koblenz-Landau. “Het is het simpelste effect dat je je kan inbeelden: je spuit de pesticide op de amfibie en die sterft. Dat moet zich vertalen in een dramatisch effect op gehele populaties.” De populatie van amfibieën gaat het snelst achteruit van alle gewervelde diersoorten. Meer dan een derde staat op de rode lijst van bedreigde diersoorten. Brühl had eerder al bestudeerd hoe gemakkelijk amfibieën pesticiden absorberen door hun doordringbare huid, waardoor ze onderwater kunnen ademen.

Zorgen om de muurhagedis in Maastricht, het meest zeldzame reptiel van Nederland

In Nederland komen muurhagedissen vrijwel alleen nog voor op de stadswallen van Maastricht, met name in het gebied dat de Linie van Du Moulin wordt genoemd. Vanaf de jaren tachtig herstelde de Maastrichtse populatie zich weer dankzij aangepaste restauratie en beheersmaatregelen. Nadat het jarenlang erg goed ging met de streng beschermde muurhagedis (Podarcis muralis) in Maastricht, nemen de aantallen sinds 2008 ineens behoorlijk af. De muurhagedis is het meest zeldzame reptiel van Nederland en de populatie in Zuid Limburg is de enige natuurlijke populatie van ons land. Het is zelfs de meest noordelijke natuurlijke populatie ter wereld. In alle leefgebieden in Maastricht is een behoorlijke afname geconstateerd. De muurhagedis leeft van allerlei insecten en andere geleedpotigen die rond de schuilplaats worden gevangen. Vooral sprinkhanen, vliegen en insectenlarven, maar ook wel spinnen, kevers, vlinders en regenwormen worden gegeten.

93% van de Franse waterwegen zijn ernstig verontreinigd met bestrijdingsmiddelen

Volgens de Franse Algemene Commissie voor Duurzame Ontwikkeling is de pesticidenverontreiniging van Franse waterwegen "bijna universeel." In 35% van de gevallen, wordt het water zelfs beschouwd als "ongeschikt voor menselijke consumptie." De meest getroffen gebieden zijn Noord-Frankrijk, het Bekken van Parijs, het Zuidwesten, stroomopwaarts van de Rhône, en Martinique. "Slechts 7% van de innamepunten waren in orde. Ze bevinden zich vooral in gebieden met een lage agrarische en niet-intensieve landbouw in het zuidoosten van Frankrijk en de Auvergne, schreef de commissaris.

Biologisch voedsel verdient de voorkeur voor zwangere vrouwen en kinderen

Het magazine 'Scientific American' vroeg onlangs welke dokters meer inspanningen zouden doen om zwangere vrouwen te waarschuwen voor bepaalde chemicaliën. Het overzicht leert dat slechts 19 procent van de dokters wijzen op het gevaar van pesticiden voor zwangere vrouwen, 8 procent over BPA (een hormonenverstoorder in sommige plastics) en slechts 5 procent over phthalaten (te vinden in cosmetica en shampoos). Bruce Blumberg, een ontwikkelingsbioloog aan de Universiteit van Californië in Irvine, raadt de mensen sterk aan om biologisch voedsel te kopen om de risico's op hormonale verstoring te voorkomen. Dat geldt vooral voor zwangere vrouwen en kinderen. "Vermijd plastics om voedsel of water in op te bergen, voegt hij er aan toe.

De adder is uitgestorven in het Meinweggebied

Al vanaf de start van het herpetologisch onderzoek in het Meinweggebied was duidelijk dat het Gagelveld voor de Adder (Vipera berus) van bijzondere betekenis was. Inventarisaties in 1977 toonden aan dat het Gagelveld in die tijd een uitstekend adderbiotoop vormde. In totaal werden 144 verschillende dieren gemerkt, waarvan 31 adulte mannetjes en 33 adulte vrouwtjes. Met name in voor- en najaar als de dieren zich concentreren rond de overwinteringsplekken moet het Gagelveld een adderdichtheid hebben gekend van ongeveer acht volwassen dieren per hectare. In de daarop volgende jaren is de adderstand in het Gagelveld onrustbarend afgenomen, zelfs zodanig dat thans moet worden gevreesd dat er geen dieren meer voorkomen.