Een Kamermeerderheid wil een tijdelijk verbod van het gebruik van landbouwgif in de lelieteelt. Dat bleek gisteren nadat meerdere partijen in de Kamer vragen over de kwestie stelden aan staatssecretaris van Economische Zaken Sharon Dijksma. LTO Noord vindt een verbod veel te voorbarig. Volgens de boerenorganisatie zijn er genoeg regels die risico's uitsluiten en wordt er op dit moment te emotioneel gereageerd op de kwestie. Vragen van de leden Ouwehand (Partij voor de Dieren), Jacobi (PvdA), Van Gerven (SP), Graus (PVV), Schouw (D66), Klaver (GL) en Klein (50Plus) aan de staatssecretaris van Economische Zaken over de gevolgen van het bestrijdingsmiddel metam-natrium op de volksgezondheid, het milieu en de natuur.

Op 13-11-1999 hebben zich ziekteverschijnselen voorgedaan in Earlimart, Californië nadat een aardappelveld aan de zuidelijke rand van de stad was behandeld met metam-natrium. Dit blijkt uit de medische dossiers van 173 patiënten die mogelijk hadden blootgestaan aan het vluchtige afbraakproduct methylisothiocyanaat (MITC), waarvan de lucht concentraties op dat moment op die plek met behulp van een lucht dispersie model op 0,5 - 1 ppm (ppm = 1 deeltje per 1.000.000 deeltjes) werd geschat. 170 Patiënten hadden symptomen die compatibel waren met blootstelling aan MITC, zoals irritatie van de ogen en bovenste luchtwegen (77,6%), niet-specifieke systemische symptomen (64,7%), en symptomen van de onderste luchtwegen (20.0%). 78,2% waren blootgesteld binnen 800 meter van de noordelijke rand van het behandelde gebied waar op dat moment de MITC concentraties hoger lagen dan de drempelwaarde van 800 ppb (ppb = 1 deeltje per 1.000.000.000 deeltjes) voor oogirritatie.

De emissie van methylisothiocyanaat (MITC) vanuit akkers die behandeld werden met het bodemontsmettingsmiddel metam-natrium (natrium-N-methyldithiocarbamaat) is een potentieel gevaar voor mens en milieu. We hebben de concentraties van MITC gemeten op drie hoogten boven twee akkers na de behandeling met metam-natrium in een dosering van 480 liter ha - 1 (166 kg werkzaam bestanddeel ha - 1) via directe injectie in de bodem. De hoogste MITC lucht concentratie was 7,4 ug m - 3 op 10 cm boven de grond (6-8 uur na het aanbrengen) en de laagste concentratie was 0,2 ug m - 3 op 200 cm boven de grond (30-35 uur na het aanbrengen). De geschatte blootstelling van de luchtwegen aan MITC varieerde tussen 0,35 en 0,02 mg dag -1 in het behandelde gebied. Daarmee wordt de ADI (Acceptable Daily Intake) van 0,001 mg kg lichaamsgewicht -1 voor MITC overschreden.

De emissie van methylisothiocyanaat (MITC) vanuit akkers die behandeld werden met het bodemontsmettingsmiddel metam-natrium (natrium-N-methyldithiocarbamaat) is een potentieel gevaar voor mens en milieu. We hebben de concentraties van MITC gemeten op drie hoogten boven twee akkers na de behandeling met metam-natrium in een dosering van 480 liter ha - 1 (166 kg werkzaam bestanddeel ha - 1) via directe injectie in de bodem. De hoogste MITC lucht concentratie was 7,4 ug m - 3 op 10 cm boven de grond (6-8 uur na het aanbrengen) en de laagste concentratie was 0,2 ug m - 3 op 200 cm boven de grond (30-35 uur na het aanbrengen). De geschatte blootstelling van de luchtwegen aan MITC varieerde tussen 0,35 en 0,02 mg dag -1 in het behandelde gebied. Daarmee wordt de ADI (Acceptable Daily Intake) van 0,001 mg kg lichaamsgewicht -1 voor MITC overschreden.

De PvdD, met bijval van PvdA en GL, stelde dat het middel van de markt moest worden genomen. Uit een recente uitzending van Zembla zou blijken dat de gewasbescherming in de lelieteelt slecht zou zijn voor omwonenden. De partijen willen dat de staatssecretaris een daad stelt door het middel Monam direct van markt te halen. 'Monam mag alleen gebruikt worden onder zeer strikte voorwaarden en met specifieke apparatuur,' zei Dijksma. 'Het middel is toegestaan tot eind 2014. Ik jaag de sector wel op om op zoek te gaan naar alternatieven.' In januari 2014 komt de Gezondheidsraad met een advies over de effecten van gewasbescherming op de volksgezondheid. Dijksma wil dat advies als basis gebruiken voor een debat over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De bewindsvrouw liet weten het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen (Ctgb) om advies te hebben gevraagd.

Scofcah, het permanent comité voor voedselveiligheid en diergezondheid van de Europese Commissie, heeft metam-natrium op de Annex I-lijst geplaatst. Daarmee komt het behoud van het grondontsmettingsmiddel een stap dichterbij. Het Annex I-besluit treedt op 12 juli dit jaar in werking. Actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen moeten op de lijst Annex I staan voordat een middel in een EU-lidstaat mag worden toegelaten. Scofcah heeft wel een aantal beperkingen opgelegd. Een grondontsmetting met metam-natrium (merknaam: Monam Cleanstart) is maximaal eens per drie jaar toegestaan op hetzelfde perceel. In onbedekte teelten, zoals aardappelen en bollen, is maximaal 300 liter per hectare toegestaan.

In combinatie met bodemvocht wordt metam-natrium omgezet in het schadelijke gas methylisothiocyanaat (MITC). Onnauwkeurig gebruik en/of stabiele weerscondities (warm, windstil, mistig,....) zorgen ervoor dat de gassen in de omgeving blijven hangen. Buurtbewoners klagen dan over de irriterende werking van deze stoffen (en soms ook over een doordringende geur). Afhankelijk van het bodemtype kan MITC tot 12 dagen of meer in de bodem aanwezig blijven. Naast MITC en waterstofsulfide kunnen ook methylisocyanaat (MIC), koolstofdisulfide en methylamine gevormd worden. Als MIC in contact komt met lucht verspreidt ze zich razendsnel, zoals bij de gasramp in Bhopal in India van 1984.

Mensen die bloot worden gesteld aan landbouwgif kunnen last krijgen van ernstige ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag. Het gaat om Metam Natrium. Dat is een giftig grondontsmettingsmiddel, waarmee lelievelden worden bewerkt voordat er bollen worden geplant. Volgens milieuarts Frans Duijm van de GGD komen er niet heel veel klachten binnen, maar wil de GGD wel weten wat de precieze gevolgen voor de gezondheid zijn van de middelen. Op 21 november 2013 was er een uitzending van het onderzoeksprogramma Zembla van de Vara over landbouwgif. Daarin wordt ook een incident uit 2011 uit Veeningen genoemd waarbij iemand ziek is geworden. Tweede Kamerlid Esther Ouwehand (PvdD) heeft staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw hierover naar het vragenuurtje van de Kamer op 26 november geroepen. Ouwehand vond dat Dijksma het middel onmiddellijk zou moeten verbieden. De staatssecretaris zei dat de Gezondheidsraad begin 2014 komt met de resultaten van een onderzoek naar het bestrijdingsmiddel. Op grond daarvan wilde Dijksma eventueel maatregelen nemen, want "het moet wel zorgvuldig gebeuren". In een reactie schrijft de toxicoloog Henk Tennekes dat de GGD zich terecht zorgen maakt over het landbouwgif metam-natrium omdat een mogelijk verband met ademhalingsproblemen al in 1994 in de wetenschappelijke literatuur werd beschreven en passen bij de symptomen die bij omwonenden van percelen waar het middel toegepast is werden vastgesteld (ademhalingsproblemen, prikkelende ogen en huiduitslag). Het middel is sinds 2010 door de Europese Unie verboden, maar mag in Nederland nog tot 31 december 2014 worden gebruikt. Het is onbegrijpelijk dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) het besluit van de EU niet integraal heeft overgenomen, aldus Tennekes.

'Natuurlijke berm geeft energie’ is de titel van het rapport, dat de werkgroep C-factor van Hoeksche Waards Landschap (HWL) heeft samengesteld vanuit de zorg dat steeds meer bloemrijk grasland verdwijnt. Het gevolg is niet alleen een minder mooi aanzien, maar het betekent vooral een verlies van biodiversiteit. Doelstelling van de werkgroep is een biodiversiteit gericht beheer van de groenblauwe dooradering en een bijdrage leveren aan de nuttige toepassing van koolstof die is vastgelegd in het plantenmateriaal. In de Hoeksche Waard wordt 224 hectare aan dijktaluds en bermen door HWL ecologisch beheerd. Het totaal aantal hectares zonder productie functie is meer dan duizend. Er is een enorme winst te behalen als het op biodiversiteit gerichte beheer fors wordt uitgebreid. Het rapport is op te vragen via milieu@hwl.nl en binnenkort af te halen in Klein Profijt (Oud-Beijerland) en het Nationaal landschap centrum (NLC) (Numansdorp).

SEABIRD numbers are continuing to dwindle according to a new report which has sparked renewed calls for action to avoid internationally important species vanishing from Scotland’s coasts. Figures from Scottish Natural Heritage (SNH) show a continuing downward trend in the number of seabirds nesting on Scottish shores, with numbers falling by almost half (46 per cent) since the 1980s and eight per cent in the past five years. Counts carried out across the country found nine of the 11 species studied since 1986 have shown a marked decline, with the Arctic skua suffering the most severe drop. Populations of the bird were last year at their lowest since the study began, showing an overall drop of 80 per cent and a five per cent drop between 2011 and 2012. The Arctic tern and black-legged kittiwake have also experienced marked declines, with numbers dropping by 72 per cent and 68 per cent respectively. Only two species, the black guillemot and common gull, were shown to have stable populations. Conservationists say the updated report confirms their “worst fears” and urgent steps must be taken to halt the seabirds’ decline.